134

356

Türk Miras Hukukunda Denkleştirme

GİRİŞ

Kişilerin hukuk düzenince korunan hakları maddi değer taşıyıp

taşımamalarına göre kural olarak iki ana başlık altında incelenir: Şa-

hıs varlığı hakları ve malvarlığı hakları.

Bu iki gruba doktrinde her

iki gruptaki hakların özelliklerini taşıyan bir üçüncü grup olarak kar-

ma haklar (örneğin fikri haklar) da dâhil edilmektedir.

Malvarlığı bir

kişiye ait ekonomik değer taşıyan hakların ve borçların oluşturduğu

bütündür.

Kişi malvarlığında yer alan bu haklar üzerinde, hukuk dü-

zeninin çizdiği sınırlar çerçevesinde istediği gibi tasarruf edebilir. Do-

layısıyla onları kendi yararına kullanabilir ya da bir başkasının bu hak-

ları kullanması için hakkın nesnesi olan değeri o kimseye ivazlı ya da

ivazsız devredebilir. Kimi zaman da yine hukuk kurallarının elverdi-

ği ölçüde bu hakların yalnız kullanımını devredebilir. Kişi malvarlığı

üzerinde sahip olduğu bu tasarruf yetkisini hayatta olduğu müddetçe

bazı istisnai durumlar saklı kalmak üzere istediği şekilde kullanabilir.

Sahip olunan bu tasarruf yetkisi ile yapılan işlemler, ölümden sonra

sonuç doğuracak mahiyette de olabilir. Ancak yapılacak bu mahiyette-

ki işlemler, kişinin ölümünden sonra tereke üzerinde söz sahibi olabi-

lecek saklı pay sahibi mirasçıların bu paylarına zarar verici nitelikte ol-

Mustafa Dural-Suat Sarı, Türk Özel Hukuku Temel Kavramlar ve Medeni Ka-

nunun Başlangıç Hükümleri, Cilt I, Filiz Kitabevi, 9. Baskı, İstanbul, 2014, s. 169;

Rona Serozan, Medeni Hukuk (Genel Bölüm/Kişiler Hukuku), Vedat Kitapçılık,

6. Bası, İstanbul, 2015, s. 229; Hüseyin Hatemi, Miras Hukuku, Vedat Kitapçılık,

5. Bası, İstanbul, 2014, s. 6; Enver Bozkurt, Hukukun Temel Kavramları, Yetkin

Yayınları, 8. Baskı, Ankara, 2010, s. 214; İsmail Kayar-İlhan Üzülmez, Hukukun

Temel Kavramları, Detay Yayıncılık, 5. Bası, Ankara, 2008, s. 239, 240; Hüseyin

Altaş, Medeni Hukuk Başlangıç Hükümleri, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014, 72

vd. ; Ergun Özsunay, Medeni Hukuka Giriş, İstanbul Üniversitesi Yayınları No:

2792, İktisat Fakültesi No: 473, Güryay Matbaası, 4. Baskı, İstanbul, 1981, s. 267,

268; M. Kemal Oğuzman-Nami Barlas, Medeni Hukuk (Giriş, Kaynaklar, Temel

Kavramlar), Vedat Kitapçılık, 16. Bası, İstanbul, 2010, s. 133 vd.; Turgut Akıntürk-

Derya Ateş Karaman, Medeni Hukuk, Beta Yayınları, 28. Baskı, İstanbul, 2014, s.

37.

Fikri hakların hem mali ve hem de manevi ve kişisel yönden anlam ifade ettiğine

dair bkz. Dural-Sarı,

s. 161; Serozan,

s. 214.

Gamze Turan Başara, Miras Hukukunda Denkleştirme, Turhan Kitabevi, 1. bas-

kı, Ankara, 2013,

s. 103; Kayar-Üzülmez,

s. 239; Hasan Erman, Medeni Hukuk

Dersleri (Başlangıç Bölümü),Der Yayınları, 3. Basım, İstanbul, 2010, s. 88; Akın-

türk-Ateş Karaman, Medeni Hukuk, s. 37;

Şeref A. Gözübüyük, Hukuka Giriş

ve Hukukun Temel Kavramları, Turhan Kitabevi, 32. Bası, Ankara, 2010, s. 148;

Necip Bilge, Hukuk Başlangıcı, Hukukun Temel Kavram ve Kurumları, Turhan

Kitabevi, 29. Bası, Ankara, 2011, s. 227.