134

357

TBB Dergisi 2018 (134)

Bedia GÜLEŞ

mamalıdır.

Nitekim ölüm anından sonra, her ne kadar miras bırakan

ölmeden önce kendi malvarlığı üzerinde tasarruf edebilir idiyse de,

saklı paylı mirasçılar da en azından payları kadar tereke üzerinde hak

ve söz sahibidirler. Dolayısıyla çizdiği şu tablo haliyle miras hukuku,

hem halen hayatta olan bir kimsenin, ölümünden sonra hüküm ifade

etmek üzere yapacağı işlemlerdeki özgürlüğünü hem de bu kimsenin

mirasçılarına tereke için verilen bazı hakları tanıyarak, miras bırakanın

tasarruf yetkisi ile mirasçılar arasında bir denge kurmaya çalışmakta-

dır. İşte kanun koyucunun tıpkı tenkis hükümlerini düzenlemesi gibi

mirasta denkleştirme hükümlerini vaz etmesi de onun bu dengeyi bir

adım ileri taşıma çabasının bir sonucudur. Nitekim tenkis hükümleri-

ne göre miras bırakan yaptığı ölüme bağlı tasarruflarla saklı paylı mi-

rasçıların bu paylarına zarar veremezken, denkleştirme hükümlerine

göre miras bırakan yaptığı sağlar arası tasarruflarla kanuni mirasçıla-

rının payları arasında eşitsizliğe mahal vermemelidir.

Aslında tenkis

hükümleri direkt olarak ölüme bağlı tasarrufla ilgili olma bakımından

daha fazla miras hukuku özelliği taşımasına rağmen, denkleştirme hü-

kümlerinin borçlar hukukuna temas ettiği noktalar da bulunmaktadır.

Çünkü burada bir sağlar arası geçerli bir tasarruf söz konusudur ve bu

işlem kanuni mirasçılar o kişinin ölümünden sonra denkleştirme hü-

kümlerini öne sürene kadar geçerli olarak kalmaya devam eder.

Son-

rasındaki denkleştirmede de paylar kanunun öngördüğü şeklini almış

olur. Diğer bir deyişle miras bırakanın sağlar arası tasarruflarla ortaya

çıkardığı eşitsizlik telafi edilmiş olur. Dolayısıyla tenkis, hem ölüme

Türk Medeni Kanunu m. 560.

Mustafa Dural-Turgut Öz, Türk Özel Hukuku, Cilt IV, Miras Hukuku, Filiz Ki-

tabevi, 8. Bası, İstanbul, 2015, s. 320; Samim Gönensay-Kemaleddin Birsen, Miras

Hukuku, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 1046, Hukuk Fakültesi No: 223, Ah-

med Said Matbaası, 2. Bası, İstanbul, 1963, s. 344; Zahit İmre, Türk Miras Hukuku,

İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 1350, İstanbul Hukuk Fakültesi Yayınları No:

294, Yenilik Basımevi, 2. Bası, İstanbul, 1968, s. 724; Nuşin Ayiter, Miras Hukuku,

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 426, Sevinç Matbaası, 4. Bası,

Ankara, 1978, s. 230; Erhan Günay, Mirasta Denkleştirme (İade) Davası ile Miras

Sebebiyle İstihkak Davası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2015 s. 64.

Denkleştirme konusu sağlar arası kazandırmaların borçlar hukukunu mu yoksa

miras hukukunu mu ilgilendirdiği konusundaki tartışmalar için bkz. François

Guisan, “Medeni Kanun’un 527. ve 626. (TMK 507 ve 603) maddelerinde Miras

Bırakanın Miras Hissesine Mahsuben Sağlığında Yaptığı Teberrular Mefhumu”,

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi

, Cilt VIII, S.1, 1953, s.202 vd. (Çe-

viren: Kemal Fikret Arık).

http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/42/354/3701.

pdf (erişim tarihi 27.1.2016 saat 14.14).