360 / 705
359
TBB Dergisi 2018 (134)
Bedia GÜLEŞ
denkleştirme olarak anılmaktadır ve bu terim yerleşmiş görünmek-
tedir. Ancak Eski Türk Medeni Kanunu m.603’ün bir esintisi olarak
doktrinde, denkleştirme ile eş anlamlı olmak üzere “iade” kavramı-
nın kullanıldığına da rastlanmaktadır.
9
Burada asıl olarak, hangi ke-
limenin “mirasçılar arası pay eşitsizliğini giderme” kavramını daha
iyi ifade ettiğine bakmak lazımdır. Kavramı Alman Hukukunda genel
itibariyle karşılayan kelime olan
“Ausgleich
10
”
,
“eşitleme, ödünleme, den-
geleme, denkleştirme, takas, tesviye, tevazün, uyuşma, uzlaşma”
anlamına
gelmektedir.
11
12
Türkçede “iade” kavramı ise çok geniş bir kullanıma
sahiptir ve
“alınmış bir
şeyin geri verilmesi
”
13
anlamını taşır. Hukuki
boyutuyla ise farklı nedenlerden, örneğin sözleşmeden veya sebepsiz
zenginleşmeden dolayı bir iade borcu doğmuş olabilir.
14
Bu açıdan
bakıldığında iade kavramı, bahsedilen “mirasçılar arası eşitsizliği gi-
derme adına yapılan iade” kavramı için yüzeysel ve belirsiz kalmak-
9
Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku, s. 436 vd.; İmre,
s. 726; Hatemi,
s. 47 vd.;
Gökhan Antalya-İpek Sağlam, Miras Hukuku, Legal Yayıncılık, 3. baskı, İstan-
bul, 2015, s. 451 vd.; Necip Kocayusufpaşaoğlu, “Mirasta İade(=Denkleştirme) ile
İlgili Meseleler”,
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,
Medeni Kanunun 50.
Yılı, 1976, s. 117 vd.
http://auhf.ankara.edu.tr/auhf-yayinlari-arsivi/armagan-lar/medeni-kanunun-50-yili/kocayusufpasaoglu.pdf (erişim tarihi 27.01.2016
saat11.47); Guisan,
s. 200 vd.; Gönensay-Birsen,
s. 343 vd.; A. H. Berki, Miras ve
Tatbikat, Üçler Basımevi, İstanbul, 1947, s. 294 vd.; Şakir Berki, Miras Hukuku,
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 365, Sevinç Matbaası, Anka-
ra, 1975, s. 220 vd.; Senai Olgaç, İçtihatlarla Türk Medeni Kanunu Şerhi, Olgaç
Matbaacılık, 4. Bası, Ankara, 1975, s. 382 vd.; Fikret Eren, “Mirasta İade”, Adalet
Dergisi, 1963, Sayı: 3 – 4 (340 – 358), Sayı: 5 – 6 (720 – 741), (birinci bölüm), s.
340 vd. ; Esat Şener,
İlmi Açıklama ve Kazai İçtihatlarla Mirasta, Tenkis, İade,
İstihkak, Seçkin Yayınevi, Ankara, 1995, s. 110; K. Gültekin Tüfek, Miras Huku-
kunda Tenkis ve İade Davaları, Olgaç Matbaası, Ankara, 1977, s. 229 vd.; Ayiter,
s. 230 vd.; Esat Şener, Miras Hukuku, Olgaç Matbaası, Ankara, 1977, s. 625 vd.;
Talih Uyar, “Uygulamada Tereddüt ve İhtilaf Konusu Olan Üç Müessese: Miras-
ta Tenkis – İptal ve İade”,
Ankara Barosu Dergisi,
1971/3, s. 408,
http://www.an-
karabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/1971-3/3.pdf(erişim tarihi
01.02.2016 saat 14.43).
10
Kelimenin temini için bkz. İnan-Ertaş-Albaş, s. 563.
11
M. Sait Çakar, Türkçe – Almanca, Almanca – Türkçe Hukuk Sözlüğü, Seçkin Ya-
yınları, 2. Baskı, Ankara, 2007, s. 310.
12
Mirasta denkleştirme kavramını tam olarak karşılamak üzere de
“Ausgleichung”un kullanımı için bkz. Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku, s.438;
Bülent Köprülü, Miras Hukuku Dersleri, Fakülteler Matbaası, 2. Bası, İstanbul,
1985, s. 410; İmre, s. 726.
13
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.56af2248664bd0.33866956 ( erişim tarihi 01.02.2016 saat 11.08 ).
14
Kocayusufpaşaoğlu,
Miras Hukuku,
s. 438;
Kocayusufpaşaoğlu,
“Mirasta
İade(=Denkleştirme) ile İlgili Meseleler”, s. 119; Tüfek,
s. 231; İmre,
s. 726.