134

361

TBB Dergisi 2018 (134)

Bedia GÜLEŞ

payını ilgilendiren kurumlarla denkleştirme yan yan koyularak, “ne-

dir, ne değildir” değerlendirmesiyle denkleştirme açıklığa kavuştu-

rulmaktadır. Gerçekten de denkleştirmenin amacı kanuni mirasçılar

arasında, düzenlemeler doğrultusunda pay eşitliğini sağlamak, adalet

ve hakkaniyeti gerçekleştirmektir.

Ancak amaç olarak denkleştirme

ile hemen hemen örtüşen tenkis de göz önünde bulundurulduğu za-

man görülmektedir ki bu iki kurumu birbirinden ayıran şey, denkleş-

tirmenin miras payı açısından tam bir koruma sağlarken, bu koruma-

da tenkisin belli ölçüde sınırlı kalmasıdır.

Yine de kurumu öz olarak

anlatan bir tanım vermek gerekirse genel olarak denkleştirme, miras

bırakanın sağlar arası bir tasarrufla miras payına mahsuben yaptığı

karşılıksız kazandırmanın, ölümden sonra mirasçıların paylarını eşit-

lenmesi amacıyla terekeye aynen veya nakden iadesini ve bundan son-

ra yapılan eşitleme işlemini ifade eder.

Doktrinde denkleştirme bazı yazarlarca ayrıma tabi tutulmak-

tadır. Bunlardan biri olan “kanuni denkleştirme-iradi denkleştirme”

ayrımına göre, m.669/II’de düzenlenmiş olan alt soyun denkleştirme

yükümlülüğü kural olduğundan kanuni denkleştirme iken;

diğer mi-

Öztan, Miras Hukuku, Turhan Kitabevi, 6. Bası, Ankara, 2014, s.506 vd. ; İnan-

Ertaş-Albaş, s. 563, 564; Antalya-Sağlam, s. 451, 452; Tülay Aydın-Ünver, “Miras

Bırakanın Yasa Gereği Denkleştirmeye Tabi Olan Kazandırmaları”, Prof. Dr. Şe-

ner Akyol’a Armağan, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2011, s. 111 vd. ; İmre, s. 727 vd.

Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku,

s. 438; Kocayusufpaşaoğlu, “Mirasta

İade(=Denkleştirme) ile İlgili Meseleler”, s. 120; Eren, “Mirasta İade” (birinci bö-

lüm), s. 340; İnan-Ertaş-Albaş, s. 564; Öztan, Miras Hukuku,

s. 508; Antalya-Sağ-

lam, s. 451; Dural-Öz, s. 320; Gönensay-Birsen, s. 343; Rona Serozan-Baki İlkay

Engin, Miras Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 4. Baskı, Ankara, 2014, s. 642; Berki Ş. s.

220; İmre, s. 724; Şener, Miras Hukuku, s. 634; Ali İhsan Özuğur, Tenkis, Mirasta

Denkleştirme ve Muvazaa Davaları, Adalet Yayınevi, 5. Baskı, Ankara, 2015, s.

397; “Mirasta denkleştirme kavramının amacı, yasal mirasçıların mirasçılık hak-

larını miras bırakanın sağlar arası işlemlerle ihlal edilmesine karşı korunması-

dır”, Nuri K. Turanboy, Miras Bırakanın Denkleştirme ve Tenkise Bağlı Sağlar

Arası Hukuki İşlemleri, Yetkin Yayınları, Ankara, 2010, s. 29; “…Amaç, teber-

ruları terekeye iade etmek suretiyle, mirasçılardan her birinin terekedeki miras

payını, bu teberrular yapılmamış gibi tespit etmektir…”, Uyar, s. 407.

Aydın-Ünver, s. 111; Tüfek, s. 296; İmre, s. 727, 728; Ayiter,

s. 231;

Şener, Miras

Hukuku, s. 628.

Turan Başara, s. 6; Zahit İmre-Hasan Erman, Miras Hukuku, Der Yayınları, 11.

Baskı, İstanbul, 2015, s. 513; Özuğur, s. 397; Uyar, s. 408; Miras Hukuku,

s. 506;

Gönensay-Birsen, s. 343; Berki A. H., s. 294; Tüfek, s. 230, 231; Ayiter, s. 230; Ha-

san Özkan, Açıklamalı – İçtihatlı Asliye Hukuk Davaları ve Tatbikatlı Miras Hu-

kuku (TMY Md. 495 – 682) , Legal Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul, Mayıs 2015, s. 468.

Kocayusufpaşaoğlu, “Mirasta İade(=Denkleştirme) ile İlgili Meseleler”, s. 121;