365 / 705
364
Türk Miras Hukukunda Denkleştirme
durumu doktrinde tartışma konusu olmuştur.
33
Konunun da esasen alt
soy mirasçılar için önem arz ettiği; zira alt soy dışındaki mirasçılar için
karinenin, TMK m.669/1 gereği, denkleştirme borcunun olmaması yö-
nünde olduğu belirtilmiştir.
34
Alt soy mirasçılar için bir görüş böyle bir
durumda denkleştirme yükümlülüğü olması gerektiğini savunmakta-
dır.
35
Çünkü miras bırakan bu tasarrufu ile mirasçılar arasında eşitsiz-
liğe neden olmuştur.
36
Diğer bir görüşe göre ise böyle bir halde yapılan
kazandırma mirasçının kendi miras payına yapıldığından denkleştir-
me yükümlülüğü söz konusu olmaz.
37
Denkleştirme yükümlülüğünün
olmaması gerektiğini savunan bu görüşün sunduğu diğer bir gerekçe
de bu tasarrufun bir pay tespiti olduğu yönündedir.
38
Bu konudaki son
görüşe göre ise mirasçının tekrar mirasçı olarak atanması durumunda
kanuni miras paylarından ayrı bir belirlemenin olup olmadığına bakıl-
malıdır.
39
Şayet böyle miras bırakan tarafından böyle ayrık bir düzenle-
me varsa, zaten miras bırakan iradesini bu yönde beyan edip, denkleş-
tirme olmamasını istemiştir.
40
Dolayısıyla denkleştirme olmamalıdır.
41
Ancak söz konusu tasarruf mirasçıların
“kanuni miras payları i
çin veya
paylar arasındaki nispeti
bozmadan”
42
yapılmışsa böyle bir durumda da
mevcut denkleştirme hükümlerinin teyit edilmek istendiği varsayılma-
lı, mirasçı denkleştirme ile yükümlü tutulmalıdır.
43
Esasen burada mi-
ras bırakanın söz konusu tasarrufu ile kastettiği amacına bakmak, iade
yükümlülüğünde daha isabetli bir çözüme ulaştırır.
44
II – DENKLEŞTİRMENİN DİĞER BENZER KURUMLARLA
KARŞILAŞTIRILMASI
Hukukumuzda denkleştirme ile gerek isim olarak gerekse denk-
leştirme borcunu ifa etmenin adı olan “iade” fiili yönünden benzeşen
33
Tartışmalar için bkz. Turan Başara, s. 181 vd.; İmre, s. 739;
34
Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku, s. 442; İmre, s. 739;
s. 382.
35
Bkz. İnan-Ertaş-Albaş, s. 565.
36
Bu yöndeki görüş için bkz. İnan-Ertaş-Albaş, s. 565.
37
Antalya-Sağlam, s. 452, 453; İmre, s. 739.
38
İmre-Erman, s. 522; Özuğur, s. 402; İmre, s. 739.
39
Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku, s. 442 vd.
40
İmre-Erman, s.522, 523; Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku,
s.442.
41
Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku,
s.442; İmre-Erman, s.522, 523.
42
Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku,
s. 442.
43
Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku,
s. 442.
44
Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku, s. 442; bu görüşte bkz. Turan Başara, s. 184.