571 / 705
570
Türk İş Hukuku’nda Kadın Çalışanları Koruyucu Düzenlemeler
İş ilişkisinin bir gereği olarak işverenin yüklenmiş olduğu eşit
davranma ve ayrım yapmama borcunun yasal dayanağı, gücünü
Anayasa’nın 10. maddesinden alan ve
“Eşit Davranma İlkesi”
başlığı
altında düzenlenen 4857 sayılı İş Kanunu m. 5’tir. Anılan düzenlemeye
göre işveren, haklı bir sebep olmadıkça, aynı veya benzer konumda
olan işçiler arasında ayrım yapamayacak
9
ve bu işçilere farklı muame-
lede bulunamayacaktır
10
. İş Kanunu m. 5 gereğince işveren, aynı veya
benzer konumdaki işçilerle girmiş olduğu iş ilişkisinde dil, ırk, renk,
cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve
benzeri sebeplere dayalı ayrım yapamayacağı gibi, aynı hükmün ikinci
fıkrasında belirtildiği üzere haklı neden mevcut olmadıkça, tam süreli
çalışan işçi karşısında kısmî süreli çalışan işçiye, belirsiz süreli çalışan
işçi karşısında belirli süreli çalışan işçiye farklı işlem yapamayacaktır.
İşverene yüklenmiş olan eşit davranma borcu, işverenin tüm iş-
çilere ve her durumda eşit muamelede bulunacağı şeklinde yorum-
lanmamalıdır.
11
Nitekim eşit davranma borcu, aynı veya benzer nite-
likteki işçilere eşit muamele edilmesini gerekli kılmakta ve işverenin
davranışlarını sınırlandırmaktadır.
12
Ancak işveren, farklı durumda
olan işçilere, (örneğin, pozisyon, görevin önemi veya çalışma saati gibi
sebeplerle
13
) farklı muamelede bulunabilecek ve bu durum eşit dav-
ranma yükümlülüğüne aykırılık teşkil etmeyecektir.
14
Dolayısıyla eşit
davranma borcunun nispi nitelikte olduğunu söylemek yanlış olma-
yacaktır.
15
9
Süzek (2015), s. 479; Ertürk (2002), s. 99.
10
Süzek (2015), s. 478; Ertürk/Gürsel (2011), s. 428.
11
Süzek (2015), s. 481; Ertürk/Gürsel (2011), s. 428-429; Öner Eyrenci/Savaş Taş-
kent/Devrim Ulucan, Bireysel İş Hukuku, Legal Kitabevi, İstanbul, 2010, s. 143;
Çelik/Caniklioğlu/Canbolat (2015), s. 290; Karacan (2010), s. 89.
12
Kandemir/Yardımcıoğlu (2014), s. 4; Eyrenci/Taşkent/Ulucan (2010), s. 143; “…
Dava, işçilik alacaklarının tahsili talebine ilişkindir. Uyuşmazlık, işverenin eşit
davranma borcuna aykırı davranıp davranmadığı noktasında toplanmaktadır.
Eşit davranma borcu, İş Hukuku yönünden işverene, işyerinde çalışan işçiler ara-
sında haklı ve objektif neden olmadıkça farklı davranmama borcu yüklemekte-
dir…” Yargıtay, HGK, T.23.12.2009, 9-485 E., 598 K., Kaynak:
www.kazanci.com,
Erişim Tarihi: 16.02.2017.
13
Süzek (2015), s. 482.
14
Süzek (2015), s. 481; Ertürk/Gürsel (2011), s. 428-429; Eyrenci/Taşkent/Ulucan
(2010), s. 143; Çelik/Caniklioğlu/Canbolat (2015), s. 290; Kandemir/Yardımcıoğ-
lu (2014), s. 4.
15
Süzek (2015), s. 481; Ertürk/Gürsel (2011), s. 428-429.; Eyrenci/Taşkent/Ulucan
(2010), s. 143; Çelik/Caniklioğlu/Canbolat (2015), s. 290; Kandemir/Yardımcıoğ-