134

660

Askeri Üst Uçuşlar ile Sahil Güvenlik Gemilerinin Faliyetlerinin Gayri Askeri Statüdeki ...

Bu uçuşlar, Türkiye’nin güvenliği ön planda tutularak söz konusu

antlaşmaların gelişen teknolojiye bağlı olarak yeniden yorumlanma-

sı anlamına gelmemektedir. İlgili antlaşmalar halen yürürlükte olup,

yürürlüğe girdiği ilk günden itibaren doğurduğu hukuki sonuçlar çer-

çevesinde uygulanmaya devam etmektedir.

Yalnızca gelişen teknolo-

jiye bağlı olarak hava araçlarının türlerinde ve sahip oldukları özellik-

lerde meydana gelen değişikliklerle söz konusu yükümlülüklerin daha

çok gündeme getirilmesi ihtiyacı zuhur etmektedir. Yunanistan’ın

gayri askeri statüdeki adalara yönelik istihkâm faaliyetleri göz önünde

bulundurulduğunda üst uçuşlar bakımından uluslararası antlaşmaları

çok daha fazla aşındıracak uygulamalar yaratacağı aşikârdır.

III. SAHİL GÜVENLİK GEMİLERİNİN ULUSLARARASI

HUKUK BAKIMINDAN NİTELENMESİNİN GAYRİ ASKERİ

STATÜYE ETKİSİ

Sahil güvenlik gemilerinin gayri askeri statüyü aşındırmasına iliş-

kin olarak yaşanan tartışma, bu gemilerin askeri nitelikte, yani savaş

gemisi niteliğinde olup olmadığı noktasında yaşanmaktadır. Eğer bu

gemilerin askeri nitelikte olmadığı kabul edilirse, gayri askeri statünün

tesisine temel teşkil eden uluslararası antlaşmaların ilgili hükümleri-

nin uygulama alanı bulmaması ve bu gemilerin adaların karasularında

serbestçe bulunma ve faaliyet gösterme hakkına sahip olması gerekir.

Oysa söz konusu gemiler, uluslararası örf ve adet hukuku kuralları ve

1958 Cenevre Açık Deniz Sözleşmesi (CADS)

ile 1982 BMDHS’nin

ilgili hükümleri çerçevesinde savaş gemisi niteliğinde olup, bu gemi-

lerin faaliyetlerinin gayri askeri statüdeki adaların karasularında ger-

çekleştirecekleri faaliyetler bakımından diğer savaş gemileri ile aynı

uygulamaya tabi tutulmaları gerekir.

1. 1958 CADS ile 1982 BMDHS Hükümleri Uyarınca Savaş

Gemisi

BMDHS’nin 29. maddesi uyarınca savaş gemisi, BMDHS’nin

amaçları uyarınca bir devletin silahlı kuvvetlerine ait olan ve kendi ta-

Bkz. Hüseyin Pazarcı, “Ege Adalarının Lozan ve Paris Andlaşmalarıyla Saptanan

Askerden Arındırılmış Statüsü Değişmiş midir?”,

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgi-

ler Fakültesi Dergisi

, C. 43, S. 3, 1988, s. 207 – 220.

Convention on the High Seas, 29 April 1958, 450 UNTS 82, No. 6465.