229 / 497
228
İş Hukukunda Eşitlik İlkesi ve Cinsiyet Ayrımcılığı
1.3. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi
Evrensel bildirgede yer alan ilkelere bağlayıcılık sağlamak ama-
cıyla kabul edilen sözleşme ise, 3.1.1976 tarihinde yürürlüğe giren
Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi’dir. Söz
konusu sözleşmenin 7. maddesinde, adil bir ücretle herhangi bir ayrım
gözetmeksizin özellikle kadınların erkeklerden daha düşük olmayan
bir iş koşulunda, eşit işe eşit ücret ilkesiyle çalıştırılmalarını güvence-
ye bağlayacak biçimde, “eşdeğerde işler için eşit ücretlendirme” ilkesi
hükme bağlanmıştır.
2
Cinsiyet ayrımcılığı yapılmamasına ilişkin 2. maddesinde “Bu
sözleşmeye taraf devletler, bu sözleşmede belirtilen hakların ırk, renk,
cinsiyet, dil, din, siyasal ya da başka fikir, ulusal ya da toplumsal kö-
ken, mülkiyet, doğum ya da başka bir statü bakımından herhangi bir
ayrım gözetilmeksizin uygulanmasını taahhüt ederler”.
1.4. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi
Sözleşmesi (CEDAW)
Birleşmiş Milletler Genel Kurulunca 1979’da kabul edilip, 3 Eylül
1981 tarihinde yürürlüğe giren “Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılı-
ğın Önlenmesi Sözleşmesi”, Türkiye tarafından da 24 Temmuz 1985’te
onaylanmış, 19 Ocak 1986’da yürürlüğe girmiştir.
3
Söz konusu sözleşmenin 1. maddesinde “kadınlara karşı ayırım”
deyiminden “medeni durumlarına bakılmaksızın ve kadın ile erkek
eşitliğine dayalı olarak, politik, ekonomik, sosyal, kültürel, medeni ve
diğer sahalardaki insan hakları ve temel özgürlüklerin tanınmasını,
kullanılmasını ve bunlardan yararlanılmasını engelleyen veya ortadan
kaldıran veya amaçlayan ve cinsiyete bağlı olarak yapılan ayırım, mah-
rumiyet veya kısıtlama anlaşılması gerektiği açıkça ifade edilmiştir.
Sözleşmenin 2. maddesinin (b) bendinde ise, taraf devletlerin “kadın-
lara karşı her türlü ayırımı yasaklayan ve gerekli yerlerde müeyyideler
de ihtiva eden yasal ve diğer uygun önlemleri” almayı taahhüt ettiği,
hükme bağlanmıştır. Ayrıca 11. maddenin (d) bendinde, kadınların
“sosyal yardımlar dâhil eşit ücret hakkı, eşdeğerdeki işte eşit muame-
2
Muzaffer Sencer, İnsan Hakları, Ana Kuruluşlar ve Belgeler, Ankara, 1986, s.69.
3
RG. 14 Ekim 1985 t. 18898 S.