235 / 497
234
İş Hukukunda Eşitlik İlkesi ve Cinsiyet Ayrımcılığı
Yükselmede ve Çalışma Koşullarında Kadın ve Erkeğe Eşit Davranma
Yönergesi; Ebeveyn İzni Çerçeve Sözleşmesine Dair 3.6.1996 tarih ve
96/36/EC sayılı Yönerge; Cinsiyet Temelinde Ayrımcılık Davalarında
İspat Yüküne Dair 15.12.1997 tarih ve 97/80/EC sayılı Yönerge; Irk
ve Etnik Kökene Bakılmaksızın Kişilere Eşit İşlem Yapılması İlkesinin
Uygulamaya Konulmasına İlişkin 29 Temmuz 2000 tarih ve 2000/43/
EC sayılı Yönerge; İstihdamda ve İşte Eşit İşlem İçin Genel Çerçeve
Oluşturan 27 Kasım 2000 tarih 2000/78/EC sayılı Yönerge; İstihdam
ve Çalışma Koşullarında Kadın ve Erkeklere Eşit Davranma ve Eşit
Fırsatlar İlkesinin Uygulanmasına İlişkin 5 Temmuz 2006 tarih ve
2006/54/EC sayılı Yönergedir. Cinsiyet ayrımcılığına ilişkin AB Yö-
nergelerinden, hem kamu, hem de özel sektörde gerçek ve tüzel kişile-
rin ayrımcılık uygulamasını yasaklayan 2000/78, 2002/73 ve 2006/54
sayılı temel yönergelerdir.
19
9.2.1976 tarihinde hazırlanan 207 sayılı “İşe Girişte, Mesleki Eği-
timde ve Mesleki Yükselmede Eşit Davranma Yönergesi’nde” ise, işe
alınma, mesleki eğitim olanaklarından faydalanma, işte ilerleme ve
çalışma koşuları açısından cinsiyet farkı yapılmamasına ilişkin esas-
lara yer verilmiştir. Yönerge, böylece eşit davranma ilkesini diğer ça-
lışma koşullarına yayarak cinsiyet nedeniyle farklı işlem yapılmasını
yasaklamıştır.
20
Ancak yönergede, cinsiyetin bir koşul olarak arandığı
mesleki çalışmaların, hamilelik ve analığı korumaya ve fırsat eşitliği
sağlamaya yönelik önlemlerin eşit işlem ilkesine aykırı olmayacağı da
kabul edilmiştir (m. 2, f. 2, 3).
21
19.12.1978 tarih ve Sosyal Güvenlik Alanında Kadın ve Erkeğin
Eşit İşleme Tabi Tutulmasına ilişkin 79/7 sayılı Yönergede ise, kanuni
sosyal güvenlik sisteminin uygulanmasında kadın erkek eşitliği sağ-
lamaya yönelik önlemler düzenlenmiş ve ayrımcılık yapılması yasak-
lanmıştır.
22
Ayrıca 24.7.1986 tarih ve 378 sayılı İşletme Sosyal Güvenlik
19
Manav, s.736.
20
Münir Ekonomi, “Türk İş Hukukunun Avrupa Topluluğu İş Hukuku ile Uyumu”,
Türk İş Hukukunun Avrupa Topluluğu İş Hukuku ile Uyumu Semineri, İstanbul
1990, s.338, Yönergenin tam metni için bkz. Oetker/Preis s. 85 vd.
21
Zühtü Ö. Altan, “Cinsiyetler Açısından Eşit Davranma” Avrupa Birliğinin Sosyal
Politikaları ve Türkiye Semineri, Ankara 1997, s.166.; Blomeyer, s. 310; Çiftçi, s.
145; Ekonomi, Avrupa Topluluğu s. 338; Tuncay, AB Sosyal Politikası, s. 104.
22
Zöllner-Loritz, s. 117, Yönergenin tam metni için bkz. Schmid E./Fehringer, EV-
Arbeitsrecht, Wien 1997, s. 144.