234 / 497
233
TBB Dergisi 2017 (özel sayı)
E. Tuncay Senyen KAPLAN
Avrupa Birliği’nin 10.2.1975 tarihinde, 119. maddenin açıklanma-
sı amacıyla kabul ettiği 117 sayılı “Ücrette Eşitlik Yönergesinde”, eşit
iş ya da eşit değer verilen işler için “ödenecek ücretin tüm ekleri ve
koşullarına ilişkin cinsiyete dayalı her türlü ayrımın ortadan kaldırıl-
ması” gerektiği ifade edilmiştir (m.1).
15
Görüldüğü üzere 119. madde-
de, sadece eşit işte çalışan kadın ve erkek işçilere eşit ücret ödeneceği
kabul edilmişken; yönergede “eşit değer verilen işler” içinde eşit üc-
ret ödeneceği belirtilmiştir. Ayrıca bu yönerge ile toplu iş sözleşme-
lerinde kadın ve erkek için değişik değerlendirmelerle getirilen farklı
ücret sistemlerinin uygulanması da yasaklanmıştır.
16
Diğer taraftan
çalışanların, farklı işleme tabi tutulması halinde şikâyet veya yargıya
başvurması nedeniyle, işveren tarafından işten çıkarılmalarına karşı
korunmaları hususunda gerekli tedbirleri alma ve ücret eşitliği ilke-
sine aykırı düzenlemeleri kaldırma yükümlülüğü de yönergede yer
almıştır.
17
Diğer taraftan 2 Ekim 1997 tarihinde imzalanan ve 1 Mayıs 1999’da
yürürlüğe giren AmsterdamAntlaşması ile Avrupa Topluluğunu oluş-
turan Roma Antlaşmasında (Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşma-
sının) değişiklikler getiren Amsterdam Antlaşması ile 119. maddenin
içeriği değişerek madde numarası 141 olmuş ve maddede, eşit değerde
işe eşit ücret ilkesi kabul edilmiştir. Aynı maddede fırsat eşitliği ve eşit
ücret ilkesinin uygulanmasını sağlayacak önlemlere ilişkin düzenle-
meler de getirilmiştir.
Ayrıca, eşitlik ilkesi ve ayrımcılığa ilişkin çeşitli yönergelerde dü-
zenlemeler getirilmiştir.
18
Örneğin; Kadın ve Erkeklere Eşit Ücret İlke-
sinin Uygulanmasına İlişkin Üye Ülke Kanunlarının Yakınlaştırılması
Konusunda 10.2.1975 tarih ve 75/117/EC sayılı Yönerge; 9.2.1976 ta-
rih ve 76/207/EC sayılı Yönerge; İşe Girişte, Mesleki Eğitim ve İşte
Avrupa Topluluğu Hukuku Türkiye’nin Uyumu Semineri, İstanbul 1990, s.301-
324.
15
Wolfgang Zöllner-Karl George Loritz, Arbeitsrecht Müchen, 1992, s. 117; Oya
Çiftçi, “Avrupa Topluluğu Kadın Çalışması ve Türkiye” Cahit Talas’a Armağan,
Ankara 1990 s. 143 vd.; Tuncay, AB Sosyal Politikası, s. 103.; Yönergenin tam
metni için bkz. Oetker/Preis, s. 75 vd.
16
Blomeyer, s. 310.
17
Zöllner-Loritz, s. 117.
18
A.Eda Manav, “AB Direktifleri Çerçevesinde İş Hukukunda Ayrımcılıkla
Mücadele” Polat Soyer’e Armağan,
Dokuz Eylül Üniv. Fak. Dergisi
, C.15, Özel Sayı,
2013, İzmir 2014, s.736.