263 / 497
262
İş Hukukunda Eşitlik İlkesi ve Cinsiyet Ayrımcılığı
bir eşit davranma borcunun düzenlenmediğini, belli bazı durumlarda
işverenin eşit davranma borcunun varlığından söz edildiğini ancak
“esaslı nedenler olmadıkça” ve “biyolojik veya işin niteliğine ilişkin
sebepler zorunlu kılmadıkça” bu yükümlülüğün bulunmadığının Da-
irenin kararlarında vurgulandığını ifade etmiştir.
85
III. Ayrımcılık Yasağına Uyulmamasının Yaptırımı
1. Hukuki Yaptırımlar
İş Kanunu’nun 5. maddesinde eşit davranma ilkesi ve ayrım ya-
sakları düzenlenmiş, 5. maddenin 6. fıkrasında ise bu düzenlemeye
uyulmamasının yaptırımı öngörülmüştür. Getirilen düzenlemeye
göre, iş ilişkisinde ve sona ermesinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engelli-
lik, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeple-
re dayalı ayrım yapılırsa işçi, dört aya kadar ücret tutarındaki uygun
tazminattan başka yoksun bırakıldığı haklarını da talep edebilecektir.
2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nun 31. (şimdi 25.) maddesi hükümleri
saklıdır (m.5/6).
Kanunun gerekçesinde ifade edildiği üzere, maddenin 6. fıkrasın-
da öngörülen işçinin dört aya kadar ücret “asıl ücret” olup, ücretin ek-
leri olan ikramiye, prim ve paraya ilişkin sosyal yardımlar buna dâhil
değildir. O halde, tazminatın hesaplanmasında göz önüne alınacak
ücret asıl (temel, çıplak) ücrettir. Maddede dört aya kadar ücret tutarı
öngörüldüğü ve tazminatın miktar hâkim tarafından ihlalin ağırlığına,
işçinin kıdemine göre belirlenecektir.
86
Doktrinde “Ayrımcılık tazminatı” olarak adlandırılan bu tazmi-
nat, iş ilişkisinde veya sona ermesinde talep edilebilir. Bu tazminat işe
almada ayrımcılık yapılmasında uygulanmaz. Bu takdirde genel hü-
kümlere göre, sözleşmenin yapılmasında kusur, “culpa in contrahen-
de” ilkesi gereğince maddi ve manevi tazminat talep edilebilir.
87
85
Y.
9.HD., 07.07.2009, E.2009/25544, K. 2009/20096
(www.kazanci.com).; Yuvalı,
s.205.
86
Y.
9.HD., 14.03.2011, E.2010/26763, K. 2011/6748; Tekstil İşveren, Haziran 2012,
S.286, N.71, s.5.
87
Tuncay, s.35; Ünal Narmanlıoğlu, İş Hukuku, Ferdi İş İlişkileri, Ankara 1994, s.331
dipn. 227; Süzek, s.487; Eyrenci/Taşkent/Ulucan, (Taşkent), s.158.