TBB Dergisi 96. Sayı

TBB Dergisi 2011 (96)

Selda ÇAĞLAR

171

Örneklem grubundakilere sekiz alanla ilgili ayrımcılığa uğrama

deneyim bazlı olarak sorulduğunda ise, ilk sırayı toplumsal yaşama

katılım alırken, bunu bilgiye erişim, eğitim, istihdam, boş zaman ve

dinlenme, adalete erişim, sağlık ve siyasi katılım izlemektedir. Top-

lumsal yaşama katılım sorunu, toplumun ayrımcı tutum ve davranış-

larından kaynaklandığı gibi yine ayrımcılıkla bağlantılı olarak çev-

renin erişilebilir düzenlemelerden yoksun oluşuyla da açıklanabilir.

Topluma dahil olma konusunda bu iki alanda da ayrımcılık deneyim-

leri ölçülmüştür. Fiziksel çevrenin ulaşılabilir nitelikte olmamasından

kaynaklanan ayrımcılık deneyimi, kamuya açık alanlarda en yüksek

değerde bulunmuştur; ardından sırasıyla şehir içi toplu taşıma, kamu-

ya açık binalar ve şehirlerarası toplu taşıma gelmektedir.

Toplumsal

tutumlara dayalı ayrımcılık olarak değerlendirilen üçüncü kişilerin

antisosyal davranışlarına maruz kalma deneyimi de oldukça yaygın-

dır. Örneklem grubunun %65’i bu tür olumsuz davranışlarla karşılaş-

mıştır; yaklaşık olarak her dört kişiden biri sık sık bu tür durumlarla

karşılaştığını belirtmiştir. Kamu görevlilerinin ayrımcı davranışlarına

maruz kalma deneyimi ise, görece daha düşük düzeydedir.

Ancak

yine de, Türkiye’de engellilerin bireysel deneyim olarak yaşadığı ay-

rımcılığın, karşılaşmayı beklediklerinden (algılanandan) daha düşük

olduğu görülmüştür.

Araştırma sonuçları, engelli bireylerin her alanda ve her kesim ta-

rafından ayrımcılığa maruz kaldığını göstermektedir. Bunun önemli

bir nedeni, ayrımcılıkla mücadele ve eşitliği sağlamada idari uygu-

lamalara yön verecek özgün bir yasanın bulunmaması, var olan ya-

salarda da ayrımcılığın her yönüyle açık bir biçimde tanımlanmamış

olmasıdır. İdare ve toplum açısından bakıldığında, yukarıda sözü edi-

len Tasarı Taslağının yasalaşması, bu sorunun aşılması için olumlu bir

adım olacaktır. Merkezi ve yerel yönetimlerin yanı sıra kamu hizmeti

veren kişi ve kurumlara da ayrımcılıktan kaçınma, ihlali sona erdirme,

sonuçlarını giderme yükümlülüğü getiren Tasarı, adli ve idari yoldan

takibin sağlanmasına ilişkin gerekli tedbirlerin alınmasıyla ayrımcılı-

ğın önlenmesinde de etkili olacaktır. Bunun yanında, ayrımcılık yasağı

bakımından sorumluluk altında olan kişi ve kurumlar, yetki alanları

Özürlülüğe Dayalı Ayrımcılığın Ölçülmesi Araştırması, s.132-133

Özürlülüğe Dayalı Ayrımcılığın Ölçülmesi Araştırması, s.135

Özürlülüğe Dayalı Ayrımcılığın Ölçülmesi Araştırması, s.75-76