TBB Dergisi 96. Sayı

TBB Dergisi 2011 (96)

Selda ÇAĞLAR

169

B. AYRIMCILIĞI ÖNLEMEYE YÖNELİK POLİTİKA VE

PROGRAMLAR

Engellilere yönelik ayrımcılığın önlenmesi, hukuki ve fiili eşitliğin

sağlamasında diğer önemli unsur, yasaların uygulanmasını sağlaya-

cak politika, plan ve programların geliştirilmesidir. Gerçekte politik

irade, sadece yasaların uygulanmasında değil, normatif düzenleme-

lerin belirlenmesinde de baskındır. Yasama organında çoğunluğa sa-

hip iktidar partisi, yasaları tek başına geçirme gücünden yararlanarak,

kendi insan hakları ve engellilik anlayışını dikte ettirecektir. Bu du-

rum, güç ve yetkisini yasalardan alan idarenin düzenlemelerini ve uy-

gulamalarını da etkileyecektir. Diğer deyişle, insan haklarına inanan,

ayrımcılıkla mücadeleyi ‘her koşulda’ ve ‘herkes için’ sürdürebilen, bu

yönde objektif ve istikrarlı sosyal politikalar üreten iktidar döneminin

idari uygulamaları, sadece devlet kaynaklı ayrımcılık ve eşitsizliklerin

önlenmesinde değil, toplumsal önyargı ve klişelerin yol açtığı ayrımcı-

lığın ortadan kaldırılması üzerinde de daha başarılı olacaktır.

Bu nedenle, Engelli Hakları Komitesi, taraf devletlerin idari uy-

gulamalarına yön veren politika ve programlara ilişkin bilgilere çok

önem vermekte, engellilerin fiilen eşitliğini sağlamaya yönelik politika

ve programları, engel türleri göz önüne alınarak olumlu eylemleri içe-

rip içermediği yönünden değerlendirmeye tabi tutmaktadır.

Bir devletin politika ve uygulamalarının ayrımcılığı önleme ve gi-

dermede ne ölçüde başarılı olduğunu saptamanın en etkin yolu, en-

gellilerin deneyimlerine başvurarak bilgi edinmektir. Engelli kişilerin

ayrımcılık yaşadığı alanlar ve deneyimleri hakkında edinilen bilgiler,

devletlerin politikalarına yön vermesi açısından da ayrıca değerlidir.

Başbakanlık Özürlüler İdaresi tarafından Türkiye’de Özürlülüğe Da-

yalı Ayrımcılıkla Mücadele Projesi kapsamında başlatılan ve 2010 yı-

lında raporu açıklanan “Özürlülüğe Dayalı Ayrımcılığın Ölçülmesi

Araştırması”, Türkiye’de engelli ayrımcılığının düzeyi hakkında fikir

vermesi bakımından önemli bir çalışmadır. Araştırma, çeşitli derece-

lerde engelleri bulunanların ya da yakınlarının engellilere yönelik ay-

rımcılık algı ve deneyimlerini ölçme amacıyla yapılmıştır. Araştırma

bulgularına göre, Türkiye’de en fazla ayrımcılığa uğrayan grup zihin-

sel engellilerdir. Bu bulgu, Özürlüler İdaresi’nin “Toplum Özürlülüğü

Nasıl Anlıyor” araştırmasındaki toplumsal algı ve değerlendirme so-