202 / 521
TBB Dergisi 2011 (96)
Mustafa AVCI
201
nitelendirilebilecek bir sistemdir. Üç dereceli olan istinaf yargılama
sistemi, ilk derece mahkemeleri olan idare ve vergi mahkemelerinin
itiraz yoluna başvurulamayan nihai kararlarının bölge idare mahke-
melerinde ikinci derece olan istinaf yoluyla bir kez daha incelenme-
sine olanak sağlayacaktır. Bölge idare mahkemelerinin istinaf yoluyla
yaptığı inceleme sonucunda verdiği nihai kararlara karşı da nihayet
üçüncü derece olarak Danıştay’da temyiz yoluna başvurulabilecektir.
Kısaca belirtmek gerekirse, üç dereceli yargılama sistemiyle adil yar-
gılamanın gerçekleşmesi, doğru ve isabetli kararlar verilebilmesi ve
en önemlisi olarak da kişi haklarının korunması daha güvenceli hale
gelebilir.
Bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinin sayısı arttırılmak koşuluyla
,
idare ve vergi mahkemelerinin verdiği nihai kararlardan bölge idare
mahkemelerinde itiraz yolu açık olanlarının sayısının arttırılması ve
Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak bakacağı davaların sayısının
azaltılması, Danıştay’ın iş yükünü hafifletebilir, içtihat mahkemesi ola-
rak yol gösterici ve nitelikli kararlar vermesini sağlayabilir.
Kanaatimizce Fransa’da yer verilmiş olan uzmanlaşmış idare
mahkemeleri sisteminin oluşturulmasına kanaatimizce gerek yoktur
çünkü ülkemizdeki idari yargı mahkemeleri alanında uzmanlaşmış-
tır. Ancak idari yargının ilk derece mahkemeleri olan idare ve vergi
mahkemeleri her ilde olacak şekilde örgütlenebilir. Bölge idare mah-
kemelerinin sayısı arttırılabilir. Böylece her bir mahkemeye düşen iş
yükü hafiflemiş olur. Bu durum hızlı ve doğru kararlar verilmesi de
sağlayabilir.
İstinaf sistemi, davaların hızlı ve adil bir şekilde sonuçlandırılma-
sında tek başına yeterli olmayacaktır. Kamu idare, kurum ve kuruluş-
larının işlem ve eylemleri, idari yargıdaki uyuşmazlıkların temel uğraş
alanıdır. İdari yargıda davaların hızlı ve adil bir şekilde sonuçlandı-
rılabilmesi bakımından, idari yargı ilk derece mahkemelerinde açılan
dava sayısı da azaltılmalıdır. Bunu sağlamak için, kamu idare, kurum
ve kuruluşlarının karar alma sürecine ilişkin usûller ile bu süreçten
kaynaklanan uyuşmazlıkların idari dava yoluna gidilmeden arabulu-
cu, uzlaştırıcı ve kamu denetçisi gibi alternatif uyuşmazlık çözüm yol-
larını öngören genel bir idari usûl kanununun bir an önce yürürlüğe
konulması gerekmektedir.