TBB Dergisi 96. Sayı

İdari Yargıda İstinaf

196

sadece hukukî konulara ilişkin ise ya da itiraz veya istinaf yoluna başvu

rulan karardaki maddî yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise işin esası

hakkında karar verir. Aksi halde gerekli inceleme ve tahkikatı kendisi yapa

rak esas hakkında yeniden karar verir.

Ancak, ilk inceleme üzerine verilen

kararlara karşı yapılan itiraz veya istinaf başvurularını haklı bulduğu veya

davaya görevsiz hâkim tarafından bakılmış olması hallerinde kararı boz

makla birlikte dosyayı geri gönderir, bölge idare mahkemesinin bu kararları

kesindir.

İlk derece mahkemeleri tarafından verilen nihai kararların

maddi ve hukuki açılardan bölge idare mahkemeleri tarafından de-

netimini sağlayan ikinci derece bir kanun yolu olan istinaf sistemin-

de yeni olgu ve deliller ileri sürülebilir, davaya ilişkin nihai kararı da

kural olarak bölge idare mahkemesi verir. İlk derece mahkemesine

gönderme, yukarıda belirtildiği üzere istisnai durumlarda söz konu-

su olabilir.

İdari Yargılama Usûlü Kanunu’nun 45.maddesinin 5.fıkrası:

Bölge

idare mahkemesinin itiraz üzerine verdiği kararlar kesindir; istinaf ve temyiz

yoluna başvurulamaz

şeklinde değiştirilebilir. Daha önce de belirtildiği

gibi, itiraz kanun yolunun korunması ve itiraz kanun yolunun açık

olduğu mahkeme kararlarına karşı istinaf ve temyiz yoluna başvuru-

lamaması, Danıştay’ın ve kısmen bölge idare mahkemelerinin iş yü-

künün artmasını önleyebilir. Buna paralel olarak 6.fıkranın da:

İtira

za veya istinafa konu edilen kararı veren ya da karara katılan hâkim, aynı

davanın itiraz veya istinaf yoluyla bölge idare mahkemesince incelenmesin

de bulunamaz

biçiminde düzenlenmesi gerekmektedir. Çünkü itiraza

veya istinafa konu edilen kararı veren ya da karara katılan hâkim, bu

kararda görüşünü belirtmiş bulunmaktadır. Yürürlükteki kanunda da

var olan bu düzenleme olmasaydı, kanun yoluna başvurmanın da bir

anlamı kalmayacaktı.

İdari Yargılama Usûlü Kanunu’nun 20.maddesinde, idari yargı yerlerinin,

bakmakta oldukları davalara ait her çeşit incelemeleri kendiliklerinden yapacakları

düzenlenmek suretiyle

re’sen araştırma ilkesi

benimsenmiştir. Bu konuda ayrıntılı

bilgi için bakınız. Yücel Oğurlu, “Danıştay Kararları Işığında İdari Yargılama

Usûlünde Re’sen Araştırma İlkesi”,

Atatürk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,

75’inci Yıl Armağanı,

Cilt:II

, Sayı:2, Ankara, 1998. s.121vd. ;Ramazan Çağlayan,

İdari Yargı Kararlarının Sonuçları ve Uygulanması,

Seçkin Yayınları, 2.Baskı, Ankara,

2001. s.52vd.

Bahri Öztürk, “İstinaf Yargılamayı Yavaşlatır mı?”,

Fasikül Aylık Hukuk Dergisi,

Yıl:2, Sayı:8, Ankara, Temmuz 2010. s.11.