28 / 521
TBB Dergisi 2011 (96)
Şafak PARLAK - Levent BÖRÜ
27
Borçlu, vekâlet sözleşmesinde vekil, yardımcı kişiye belli bir işin
gerçekleştirilmesi için üçüncü bir kişinin yardımından, becerisinden
veya bilgisinden yararlanmak amacı doğrultusunda başvurur. Alt ve-
kil ataması durumunda ise vekil kendisi yerine sözleşmeden kaynakla-
nan bazı edim veya edimleri ifa etmesi için birini görevlendirmektedir.
Bu anlamda vekil alt vekili bir anlamda kendisinin yerine koymakta,
geniş bir ifade ile “ikame” etmektedir
39
. Vekil yardımcı kişiyi alt vekil-
de olduğu gibi, kendisinin yerine ikame etmez, sadece belli konularda
onun fiilinden yararlanır. Dolayısıyla vekil, daha önce incelediğimiz
818 S. TBK m. 390/III (6098 S. TBK m. 506/I)’deki sınırlamalara tabi ol-
maksızın her zaman yardımcı kişiden yararlanma imkânına sahiptir
40
.
Örneğin, bir avukat yerine duruşmaya giren avukat alt vekil olduğu
halde, avukatın icra takiplerini yapan yardımcısı bir yardımcı kişidir.
Ameliyat sırasında doktora aletleri ve malzemeyi veren doktor veya
hemşire yardımcı kişi, doktorun aniden rahatsızlanması üzerine ame-
liyatın yapılmasını kendisine bıraktığı meslektaşı alt vekildir
41
.
Vekilin kendisinden yararlandığı kişi ona hizmet sözleşmesi ile
bağlı bir kişi ise, bu durumda yardımcı kişinin varlığından söz edile-
cektir
42
. Örneğin, bir avukatın hizmet sözleşmesine dayalı olarak ya-
nında çalıştırdığı diğer avukatlar alt vekil değil, yardımcı kişi olarak
nitelendirilir ve asıl avukatın yardımcı avukatlarının fiilleri nedeniyle
818 S. TBK m. 390/III (6098 S. TBK m. 506/I) gereğince sorumluluğu
gündeme gelir
43
.
Alt vekil ile yardımcı kişinin ayırt edilmesi özellikle vekilin so-
rumluluğunun kapsamını belirlemek açısından önemlidir. İlerde de-
ğineceğimiz üzere, vekilin alt vekil nedeniyle sorumluluğu 818 S. TBK
m. 391 (6098 S. TBK m. 507) hükmü uyarınca belirlenir ve yardımcı
kişinin fiillerinden sorumluluk ile karşılaştırıldığında hafifletilmiş bir
39
Akipek s.144; Erlüle s.261; Hatemi/ Serozan/Arpacı s.419.
40
Akipek s.144; Erlüle s.261.
41
Akipek s.144; Tandoğan s.461.
42
Akipek s.144; Tandoğan s.461.
43
Günergök, Özcan: Avukatlık Sözleşmesi, Seçkin Yayınevi, Ankara 2003, s.115;
Avukatın alt vekil atayarak işin görülmesini bu suretle başka bir avukata
bırakması halinde ise, bu avukatın kusurundan dolayı, müvekkiline karşı
kusuru bulunan alt vekille birlikte sorumluluğu gündeme gelir ( AK m.171/III
). Avukatlık Kanunu’nun bu düzenlemesiyle bir başkasını tevkil durumunda
avukatın sorumluluğu adi vekile oranla ağırlaştırılmıştır.