371 / 521
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Medeni Usul Hukukumuza Getirdiği Yeni Düzenlemeler
370
rak dinleyebilir. Belgeyi ibraz zorunda olanlar, tanıklıktan çekinmeye
ilişkin hükümlere göre, belgeyi ibrazdan veya bu konudaki tanıklıktan
çekinebilirler. Belgeyi ibraz veya bu konuda tanıklık yapmak zorunda
olanlar hakkında, tanıklara ilişkin hükümler uygulanır.
XXXIX-YEMİN
HMK’da taraf yemini düzenlenmiş olup, hakimin tarafa verdiği
yemin düzenlenmemiştir. Yeminin şeklinde yer alan
“Allah ve namus
üzerine”
ifadesi yerine
“namus, şeref ve kutsal sayılan bütün inanç ve de
ğerler üzerine”
ifadesi benimsenmiştir. Buna göre: “Yemin, mahkeme
huzurunda eda olunur. Hâkim, yeminin icrasından önce yemin ede-
cek kimseye, hangi konuda yemin edeceğini açıklar, yeminin anlam
ve önemini anlatır ve yalan yere yemin etmesi hâlinde cezalandırıla-
cağı hususunda dikkatini çeker. Yemin edecek kimse, yemin konu-
sunun yeterli açıklıkta olmadığını ileri sürerse; hâkim, karşı tarafın
görüşünü aldıktan sonra derhâl bu konuda kararını verir. Sonra
“Size
sorulan sorular hakkında, gerçeğe uygun cevap vereceğinize ve hiçbir şey
saklamayacağınıza namusunuz, şerefiniz ve kutsal saydığınız bütün inanç
ve değerler üzerine yemin eder misiniz?”
diye sorar. O kimse de
“Bana
sorulan sorular hakkında gerçeğe uygun cevap vereceğime ve hiçbir şey sak
lamayacağıma namusum, şerefim ve kutsal saydığım bütün inanç ve değer
lerim üzerine yemin ediyorum.”
demekle yemin eda edilmiş sayılır. Ye-
min eda edilirken, hâkim de dâhil olmak üzere hazır bulunan herkes
ayağa kalkar (HMK m. 233)
Yemin edecek kimsenin mahkemenin yargı çevresi dışında otur-
ması durumunda, bu kişi aynı anda ses ve görüntü yoluyla da yemin
edebilir. Bu düzenleme HMK m. 236’da yer bulmuştur. Buna göre:
“Mahkemenin yargı çevresi dışında oturan kimse, yemin için davaya bakan
mahkemeye gelmek zorundadır. Ancak, yemin edecek kişi, mahkemenin bu
lunduğu il dışında oturuyor ve bulunduğu yerde aynı anda ses ve görüntü
nakledilmesi yolu ile yemin icrası mümkün değil ise istinabe yolu ile yemin
ettirilir.”
XXXX-TANIKLIK
HMK’daki tanıklığa ilişkin hükümler HUMK’la paralellik göster-
mektedir. Birkaç yeni düzenleme bulunmaktadır.
HMKm. 241’e göre: ”Mahkeme, gösterilen tanıklardan bir kısmının