391 / 521
648 Sayılı Khk ve Dayanağı 6223 Sayılı Yetki Kanununun Ekolojik Hukuk...
390
düşer.
Bilindiği üzere KHK çıkarma hukuku; anayasal sisteme 1961 Ana-
yasasında 20.09.1971 tarih ve 1488 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle
girmiştir. Yani 1961 Anayasasının ilk halinde ve 1921 ve 1924 Anaya-
salarında KHK çıkarma yetkisi hükümetlere verilmemiştir. Bir kurtu-
luş savaşı yürüten ilk Meclis ve onun anayasası olan 1921 Anayasası,
değil yürütmeye yasama yetkisi vermek, tam aksine yasama yürütme
yetkisini üstlenmiş ve bu tip bir yönetime
“Büyük Millet Meclisi Hükü
metleri”
dönemi denilmiştir.
İlk kez 12 Mart 1971 muhtırası sonrası olağanüstü dönemde ana-
yasal sisteme dahil olan bu mekanizma, anayasa değişikliği dahil bü-
tün uygulamaları tartışmalı ve sancılı olmuştur. Halen yürürlükte olan
anayasanın olağanüstü hali düzenleyen 121. ve sıkıyönetim, seferber-
lik ve savaş halini düzenleyen 122. maddelerinde KHK çıkarma yetkisi
tanınırken Hükümetin Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanması
da belirtilmiştir. Her ne kadar Anayasanın 7. maddesinin gerekçesin-
de, 91. ve 121. madde uygulamaları saklı tutulmuşsa da, 91. maddenin
çağdaş hukuk açısından yapılacak bir analizinde;
“birden fazla KHK çıkartabilmenin, ucu açıklık olarak algılanamayacağı”
ve
“teşkilatlandırma yetkisinin, anayasa ile bakanlıklara verilmiş görevlerin
ortadan kaldırılması veya işlevsizleştirilmesi yönünde kullanılamayacağı”
gibi temel çağdaş hukuk ve devlet yönetimi ilkelerine uymadığı
tespit edilebilecektir. Anayasalarda bu yetki aslında bir istisnai düzen-
leme olmasına rağmen, yasama yetkisini fiilen ortadan kaldırdığından
her zaman çok tartışmalı olmuştur.
Görüldüğü üzere şekli hukuk açısından dahi 648 sayılı KHK; Ana-
yasanın 91. maddesine uygun görünmemektedir. Yetki Kanunu ince-
lendiğinde;
(1)
Kamu hizmetlerinin bakanlıklar arasındaki dağılımının yeni-
den belirlenmesine ilişkin olarak isimleri belirli toplam 20 Kanun ve
KHK ile
“belirsiz sayıdaki kanun ve kanun hükmünde kararnamenin”
de
görev, yetki, merkez, taşra ve yurt dışında teşkilatlanma esasları, kad-
rolar, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların bağlılık ve ilgilerine ilişkin hü-