TBB Dergisi 96. Sayı

“Catch-All” Siyasi Partiler

şüm sürecini -ilerleme, yavaşlama veya durdurma yönünde- etkileyen

faktörleri tek tek saymaya girişmemiştir. Bununla birlikte, toplumun

geleneksel çerçevesi, toplumsal ve mesleki çatışmaların genel seyri,

partilere yönelen talebi sınırlayabileceği gibi, potansiyel takipçiler de

sunabilmektedir. Bir parti, bütün grupların desteğini elde etmeyi bek-

leyemeyecek durumdaysa, menfaatleri esaslı olarak çatışmayan tüm

kategorilerde daha fazla bir destek bulma amacını da güdebilecektir.

Daha da önemlisi, toplumda, dirençle karşılanma ihtimali ve oranı

düşük konulara ciddi ağırlık verilmesidir. Örneğin, grup menfaatleri

aşan milli toplumsal hedefler, kitlesini genişletmek isteyen bir parti

için iyi bir tercih olacaktır. Nitekim, gelişmiş toplumlarda, genel eko-

nomik refah ve sosyal güvenlik seviyesi sayesinde, bireyler çoğunluk-

la, daha önce devletten talep edilen korumaya ihtiyaçları kalmadığını

düşünmekte, üstelik, gelecekteki refahlarını belirleyecek genel etken-

lerin fazlalığı ve karmaşıklığının farkına varmaktadırlar

Catch-all partilerin, Avrupa’da ideolojilerin terk edildiği bir dö-

nemde ortaya çıkmaları da, doğuş ve yayılmalarına katkıda bulunmuş-

tur. Önceki iki onyılda (makalenin yazıldığı döneme göre 1945-1965

arası) Alman ve Avusturya Sosyal Demokrat Partileri, ideolojiden arın-

mış siyasetin örneklerini en iyi şekilde göstermişlerdir. Alman Hris-

tiyan Demokrat Partisinde bu durum daha az belirgindir, zira, arın-

dırılacak ideoloji zaten daha azdır. Kural olarak, yalnızca büyük-ana

partiler başarılı catch-all partiler olabilmektedir. Küçük-bölgesel, sert

ve sınırlı ideolojik iddialar veya geçiş sürecindeki grup talepleri çevre-

sinde yapılanan partiler, belli bir meslek grubunun partileri, sınırlı bir

amaç için kurulmuş partiler iyi bir catch-all adayı değildirler. Benzer

şekilde, küçük demokrasilerdeki büyük partilerde de, catch-all eğilimi

pek belirgin olmamaktadır. Zira, bu partilerin de hitap ettikleri, sınır-

ları belirgin sosyal gruplara yönelik söylemlerini veya taraftar toplama

yöntemlerini değiştirmeleri gerektirecek herhangi bir neden yoktur

Kirchheimer’e göre, gittikçe yaygınlaşan laik eğilimler ve değişen,

daha az ön plandaki sınıf çizgileri karşısında, sınıfsal ve dini cemaat odak-

lı kitle partileri catch all partiler olma yönünde baskı altındadır. Benzer

şekilde, bu eğilim, rakip kitle partilerinin taktik manevralarından ve seçim

kanunlarının gerekliliklerinden kaçınmak isteyen bireysel temsile daya-

KIRCHHEIMER, s. 185-186.

KIRCHHEIMER, s. 187-188.