60 / 521
TBB Dergisi 2011 (96)
Sançar Sefer SÜER
59
sal sınıfların müşterek girişimine dönüştürme işi”
31
olarak tanımlamakta,
II. Dünya Savaşı öncesine ilişkin tahlilinde, İngiltere haricinde, Fransa,
Almanya ve İtalya partilerini, bu bakımdan başarısız bulmakta, kitle
partilerinin çoğunluğunun, üyelerinin mevcut siyasi topluluğa
(poli
tical community)
katılımıyla ilgilenmediği veya zaten bunu yapacak
kapasitede olmadıklarını, esasen partinin, takipçilerini, resmi devlet
aygıtına karşı kendi saflarına kaynaştırmaya hevesli olduğunu ifade
etmektedir
32
. Burjuva partilerinin, bireysel temsil partilerinden, katı-
lım partileri aşamasına geçememesiyle proleter kitle partilerinin resmi
siyasi sisteme entegre olamaması da birbiriyle bağlantılıdır. Burjuva
partileri, parlamentolarda temsil edilen
“klüp”
lerden, siyasi pazarın
kuralları çerçevesinde katılımcı tip kitle partileriyle pazarlık yapabile-
cek kuruluşlara dönüşme yolunda hiçbir yetkinlik göstermemişlerdir,
zaten, daha yoğun bir burjuva parti örgütlenmesi için pek fazla teşvik
vasıtası da yoktur: devlet nimetleri, şekli bir demokratikleşmeden olsa
da, halen eğitim ve diğer sınıfsal ayrıcalıklar üzerinden erişilebilir du-
rumdadır, burjuvanın sayısal olarak azlığından dolayı kaybettiklerini
ise ordu ve bürokrasi ile iyi bir stratejik ilişki kurarak kazanması müm-
kündür
33
.
II. Dünya Savaşından sonra ise, bireysel temsile dayanan eski tip
burjuva partisi istisna haline gelmiştir. Kalan örnekleri ise, parti siste-
minin doğasını belirleyici rolünü kaybetmiştir. Aynı şekilde, daha sert
sınıfsal çizgiler ve cemaat yapılarının hakim olduğu bir dönemin ürü-
nü olan kitle bütünleşme partisi de, kendisini, catch-all
“halk”
partisi-
ne dönüştürmeye başlamıştır. Bu partiler, daha geniş bir kitleye hitap
edebilmek ve bir an önce seçim başarısı yakalamak uğruna, daha ön-
ceden gerçekleştirdikleri, bir kitlenin/grubun fikri ve ahlaki çerçevesi
içindeki girişimleri bir yana bırakmışlardır
34
.
Sınıfsal kitle partilerinin bu dönüşüm sürecinde başlıca üç mer-
hale birbirinde ayırt edilmektedir. Öncelikle, I.Dünya Savaşına kadar
süren güç toplama safhası, sonrasında 1920 ve 30’lardaki ilk hükümet
tecrübeleri ve üçüncü olarak, -makalenin yazıldığı tarihteki- catch-all
gruplaşma yönünde, az veya çok ileri seviyeler. Kirchheimer, bu dönü-
31
KIRCHHEIMER, s.178.
32
KIRCHHEIMER, s.181-182.
33
KIRCHHEIMER, s.184.
34
KIRCHHEIMER, s.184-185.