57 / 521
“Catch-All” Siyasi Partiler
56
Kirchheimer’in catch-all partilerle ilgili görüşlerinde, Lipset’in
görüşlerinin etkisinden de bahsedilmektedir. Örneğin, Kirchheimer’a
göre, batılı sanayileşmiş demokrasilerde artan zenginlik ve sonucu ola-
rak yukarı doğru toplumsal hareketlilik –catch-all partilerin doğuşuna
da ortam sağlayan- yeni bir orta tabaka yaratmıştır. Lipset’e göre de,
siyasetin profesyonelleşmesi ve sınıf çatışmasının en aza inmesi, tüm
büyük partiler arasında esaslı siyasi oydaşma ve itidalin yanı sıra prag-
matik yönelimler doğurmuştur. Komünist partiler, her ne kadar yeni
toplumsal gerçeklikleri kabul etmekte isteksiz olsalar da, bazıları ide-
olojilerini sosyal-demokrat yönde değiştirmiştir. Lipset’e göre sonuç,
büyük partilerin çoğunluğunun sınıf-aşırı talep görmesidir. Sağcı par-
tilerin refah devleti ve iktisadi planlamayı kabul etmesi, solcu partilerin
ise kapitalizmin revizyonu konusundaki fikirlerini ılımlılaştırmasıyla,
hem sağ hem de soldan partiler sosyal-demokrat ideolojiyi kabullene-
rek sınıf çatışmasını çözmüşlerdir. Katolik ve sosyalist kitle partileri,
üye, parti toplantılarına katılım, gazetelerinin okur sayısında azalmalar
yaşayıp, seçmen tabanlarını dönüştürürken, parti dışı menfaat grupları
üye sayısını attırmakta ve güç kazanmaktadır. Ortaya çıkan sonuç ise,
sadece, tamamı siyasi arenanın ortasında mücadele eden ve orta sınıfa
hitap eden ılımlı partilerin var olduğu bir sistemdir
23
.
C. Siyasi Teorisi
Kirchheimer’in catch-all partilere ilişkin fikirlerinin, siyasi parti
yapısında meydana gelen değişimlerden etkilenen daha genel bir si-
yasi teorinin bir parçası olduğu ifade edilmektedir. Bu teoriler, esas
olarak, onun Weimar Almanyası’nın çöküşüyle Nazizm’in yükselişi-
ne ve Fransız demokrasisine ilişkin gözlemleri, ABD ve savaş sonrası
Almanya ve Batı Avrupa demokrasilerinin durumu ve gelişiminden
duyduğu hayal kırıklıklarından da beslenmişlerdir.
Kirchheimer’ın genel siyasi teorisinin dört ana mesele etrafında
oluştuğu ifade edilmektedir
24
:
• Yerleşmiş demokrasiler de dahil olmak üzere, ilkeli muhalefet ve
siyasi karşıtlığın ortadan kalkmasıyla
“parlamenter demokrasinin
yıpranması”
,
23
KROUWEL, 2003, s.30.
24
KROUWEL, 2003, s.31.