TBB Dergisi 96. Sayı

TBB Dergisi 2011 (96)

Sançar Sefer SÜER

sitemlerinde catch-all particiliğe doğru kısmi bir değişimin meyda-

na geldiği, ancak bu değişimin 1970’lerin sonu ile 1980’lerin başın-

da devam etmediği, durakladığı sonucuna varmaktadır

. Krouwel,

çalışmasında, 1960’ların başına kadar çeşitli göstergeler bakımından

açık bir catch-all eğiliminin bulunduğunu, 60’ların sonundan itibaren

80’lere kadar ise genel olarak catch-all eğilimlerinde azalma olduğu-

nu belirtmektedir. Ona göre, Kirchheimer’in teziyle ilgili temel sorun,

catch-all eğiliminin devamlı bir süreç olacağı varsayımından kaynak-

lanmaktadır. Oysa ki, çalışmada, doğrusal bir eğilim olduğu yönünde

hiçbir delil bulunamamıştır. Aksine, Batı Avrupa’da parti dönüşüm

yön, zamanlama ve kapsamlarında büyük değişkenlikler bulmaktadır.

Avrupa partileri, benzer örgütsel, ideolojik ve seçmen stratejileri izle-

yen tek tip bir partiye doğru evrilmemekte, ülkeler içinde ve tüm Batı

Avrupa’da partiler arasında hala esaslı farklılıklar bulunduğu gibi,

partilerin örgütsel dönüşümleri, siyasi pozisyonları ve seçim stratejile-

ri farklı yönlerde gelişmektedir.

Krouwel’in çalışmasının doğruladığı ve doğrulamadığı başka

catch-all varsayımlarına bakacak olursak

• Kitle partileri Batı Avrupa’da büyük ölçüde kaybolmuş ve yeni tip

parti teşkilatlanmaları tarafından yerleri alınmış olmakla birlikte,

hakim parti tipi, catch-all partiler değildir. Bununla birlikte, kısmi

bir catch-all dönüşümü gerçekleşmiştir.

• 1950’ler boyunca ve 60’ların başında, parlamento-dışı demokratik

kitle örgütleri kurulması amaçları aniden terk edilmişti, bunun-

la birlikte, Kirchheimer, bazı gelişmeleri de yanlış yorumlamıştır.

Örneğin, etkileri azalmakla beraber, üyeler, parti içi karar alma sü-

reçlerinden dışlanmamışlardır. Partilerin siyasi oydaşmaya yöne-

lik sürekli bir eğilim gösterdikleri veya kararlı bir şekilde merkeze

yöneldiklerini gösterir bir delil de yoktur.

• Batı Avrupa parti sistemlerine daha az sayıda partinin giderek

hakim olacağı, siyasi tepkisizlik ve muhalefetin kaybolması öngö-

rüsünün aksine, 1960’ların ortalarından itibaren başlayan sosyal

tepki süreci, yeni siyasi katılım ve temsil şekillerini doğurmuş, ra-

KROUWEL, 1998, s.230, 250-251.

KROUWEL, 1998, s.223-232.