TBB Dergisi 96. Sayı

TBB Dergisi 2011 (96)

Sançar Sefer SÜER

bilecekleri çok farklı yöntemleri nazara almadığı, aksine, partilerin,

başlangıçtaki farklılıkları ve kökenleri ne olursa olsun, profesyonel-

seçmen odaklı parti olmanın cazibesine kapılacaklarını varsaydığını

belirtmektedir.

Wolinetz ise, partilerin veya hiziplerin değişik boyutlarını yansıt-

tığını, ayrıca parti yapı ve örgütlenmesiyle ilgili olduğunu iddia ettiği

bir ayrım geliştirmiştir. Ona göre partileri, oy, politika veya makam

odaklı partiler olarak üçe ayırmak mümkündür

. Politika odaklı par-

tiler, siyasi amaçların takibine ağırlık verirken, oy odaklı partilerin

birinci amacı oy sayısını azami seviyeye çıkarmak ve seçimleri ka-

zanmak, makam odaklı partilerin ise, diğer partilerle güç paylaşımını

veya oy oranının en üst seviyeye çıkarılmasını engelleyecek strateji-

ler izlenmesini gerektirse bile, liderlerini hükümete sokarak makamın

menfaatlerinden faydalanmayı garanti altına almaktır. Politika odaklı

partilerin kapsamına sadece iyi tanımlanmış/ifade edilmiş programla-

rı olan partiler değil, tek-konulu partiler ve tepki partileri de girmekte-

dir. Bu partilerin üye sayısının çok olması gerekmese de, aktif üyeleri

vardır. Kuzey Avrupa sosyal demokrat partileri, birçok liberal ve bazı

Hıristiyan demokratlar, yeşiller, sol-liberaller, bazı yeni sağ partiler bu

kapsamda değerlendirilmektedir. Oy odaklı partilere, aralıklı olarak

faal olan ve politik taahhütleri seçimden seçime değişen Kanada par-

tileri, sabit program niteliğinde içerikten yoksun ABD partileri, sabit

ideolojik eğilimi olmayan, lider odaklı Fransız Chirac RPR’si, Alman

Hristiyan Demokrat Birlik Partisi gibi klasik catch-all partiler örnek

verilmiştir. Makam odaklı partiler ise, kendilerini bir koalisyon ortağı

olarak tercih edilmeyecek bir noktaya sürükleyecek siyasi taahhüt ve

söylemlerden kaçınacaktır. Buna örnek olarak da, Hollanda’nın Hris-

tiyan Tarihi Birlik Partisi, orta çizgideki Belçika partileri, 1993 öncesi

İtalyan parti sistemindeki küçük partiler gösterilmektedir. Bu ayrım-

da, catch-all partiler, oy odaklı partilere, kartel partileri ise, makam

odaklı partilere yaklaşık olarak denk gelmektedir

Bugün birçok ülkede, kadro ve kütle partileri arasındaki ayrım be-

lirsizleşmiştir. Gelinen noktada, birçok eski kadro partisi daha sağlam

bir örgütsel yapıya sahip bulunmakta, kütle partileri ise, daha önce sağ-

WOLINETZ, s.149-153.

WOLINETZ, s.159.