209 / 465
2010 Anayasa Değişikliklerinden Sonra Türk Anayasa Mahkemesinin Yapılanması
208
2010 anayasa değişikliği ile AYM’nin yapısı, anayasa değişikliği-
nin yapıldığı süreçte anayasa koyucu tarafından iddia edilenin aksine,
Avrupa’nın pek çok AYM’nin yapılanmasının, hatta 1982 AY’nın ik
düzenlemesinin dahi gerisinde kalmıştır
130
. Karşılaştırmalı hukuktaki
bazı örneklerin incelenmesi, 2010 AY değişikliğinin Türk AYM’nin ya-
pılanmasına olan getirisinin ve götürüsünün ne boyutta olduğu yö-
nünde fikir verebilecektir.
2) Karşılaştırmalı Hukukta Anayasa Mahkemelerinin Yapılanması
Alman Federal AYM
131
16 asıl üyeden oluşur; 2 daire şeklinde ça-
lışır
132
ve dairelerin her biri 8’er üyeden kurulur
133
. Bu nedenle, Alman
AYM’ye
“ikiz mahkemeler”
adı da verilmektedir. Dairelerden hiçbiri di-
ğerinin kararını denetleyemez ve gördüğü işi yeniden göremez. Ancak
bir dairenin diğerinin görüşünden ayrılması gerekiyorsa, konunun mut-
laka genel kurula taşınması gerekmektedir. Daireler arasındaki iş bölü-
münün nasıl olacağı mahkemenin kuruluş yasası ile düzenlenmiştir.
Konumuz bakımından ilgi çekici olan nokta, Almanya’da mah-
kemenin tamamen parlamento tarafından seçilmiş olmasına rağmen
bu seçimin hiçbir biçimde siyasi etkilere maruz kalmadan yapılma-
sı, seçim yönteminin tamamen nesnel ölçütlere dayanıyor oluşudur.
Mahkemenin üyeleri Federal Meclis (Bundestag) ve Federal Konsey
(Eyaletler Meclisi: Bundesrat) tarafından seçilen bir seçmenler kurulu
tarafından seçilir. Bu sistemde, her iki meclis her daire için 4’er üye
seçer
134
. Diğer üyeler ise, Federal Konsey tarafından doğrudan seçilir;
Federal meclis ise kalan 4 üyeyi 12 üyeden oluşan seçici kurula, nisbi
temsil esasıyla, dolaylı olarak seçtirtir
135
. Federal Meclisin üye seçimine
130
Kaboğlu
,
Halk Neyi Oylayacak?,
s.200
131
Hassemer, Winfried;
“Anayasa Mahkemelerinde Yapılanma (Almanya Raporu)”
, AYD
Yıl 2004, S: 21, s. 27
132
Ziedler, Wolfgang;
“Federal Almanya Anayasa Mahkemesi”
, AYD Yıl 1987, S:4, s. 37
133
Düzenlemenin ilk şeklinde AYM 12’şer üyeden ouşan 2 daire şeklinde (24
üye) öngörülmüştü. Ancak daha sonra, mahkeme üzerindeki siyasal etkilerin
azaltılması ve üyelerin bağımsızlığının daha etkin şekilde sağlanması amacıyla
yapılanma 8’er üyeden oluşan 2 daire biçiminde düzenlenmiştir. (toplam 16 üye).
(Gören,a.g.m, s. 140)
134
Hassemer
,
a.g.m, s.28
135
Kanadoğlu, Korkut;
“Alman Federal Anayasa Mahkemesi”
, 2010 Anayasa Değişik-
likleri Çerçevesinde Yargı Bağımsızlığı, Türk Ceza Hukuku Derneği Yayınları,
(Editörler: ÖZTÜRK, Bahri/ İLKİZ, Fikret/ KOCASAKAL, Ümit)
, İstanbul 2010,s.60