204 / 465
TBB Dergisi 2011 (97)
Ş. Cankat TAŞKIN
203
149. madde, iptal davasında, bireysel başvuruların görüşülmesin-
de ve yüce divana başvurulması durumunda AYM’nin yapılanma-
sının nasıl oluşacağını düzenlemektedir. Buna göre, AYM iki bölüm
ve genel kurul halinde çalışır. Bölümler, başkanvekili başkanlığında
dört üyenin katılımıyla toplanır. Genel Kurul ise, mahkeme başkanı-
nın veya başkanın belirleyeceği başkanvekillerinin başkanlığında en
az oniki üye ile toplanır. Bölümler ve Genel Kurul, kararlarını salt ço-
ğunlukla alır. Bireysel başvuruların kabul edilebilirlik koşulları için
komisyonlar oluşturulabilir.
Siyasi partilerin kapatılmasına ilişkin başvuruları, iptal ve itiraz
davaları ile yüce divan sıfatıyla yürütülecek olan davaları Genel Kurul
görür. Bireysel başvurular ise bölümler tarafından karara bağlanır.
Anayasa değişikliklerine ilişkin iptal istemi, siyasi partilerin ka-
patılmasına ya da hazine yardımından yoksun bırakılmasına ilişkin
karar verilebilmesi, toplantıya katılanların 2/3’ünün karar vermesine
bağlıdır. AYM, Yüce Divan sıfatıyla gördüğü işler dışındaki tüm işleri
dosya üzerinden karara bağlar.
Ayrıca, belirtmek gerekir ki Yüce Divan kararlarına karşı AYM
Genel Kuruluna yeniden inceleme başvurusu yapılabilir. Bu durum-
da, Genel Kurulun vereceği karar kesindir. (md 148/9, son)
Görüldüğü gibi, 17 üyeden oluşan
115
yeni AYM 2 bölüm (daire)
halinde çalışacaktır
116
. AYM’de artık çok tartışmalı olan
“yedek üyelik”
adıyla bir statü yer almayacak, tüm üyeler
“asıl üye”
olacaktır. Çok
tartışılan yedek üyeliğin kaldırılması doğru bir uygulama olmuştur
117
.
115
Yüzbaşıoğlu, AYM’nin 17 üyeden oluşmasını, anayasa tasarılarında da öngörülen
sayılara yakın bir sayı olduğu için,
“makul bir sayı”
olarak belirtmektedir.
(Yüzbaşıoğlu,
Tebliğ (AYD 2004)
, s. 20)
116
Mahkemenin iki daire halinde çalışması içtihat farklılığına yol açabilir. Bu du-
rumda, sorunun Genel Kurul tarafından çözülmesi uygun olacaktır. Ancak bu da
zaman kaybı anlamına gelir. Ayrıca, karşılaştırmalı hukukta Almanya ve İspanya
dışında AYM’ler genellikle tek kurul şeklinde çalışmaktadır.
(
Paczolay,
“Venedik
Komisyonu Raporu”, (AYD 2004)
,s. 4). Türk AYM sisteminde ise daireler arasında
doğabilecek olası içtihat aykırılıklarının nasıl çözüme ulaştırılacağı AY md 149’da
belirtilmiş değildir.
117
“Yedek-asıl üye ayrımıyla güdülen amaç ya da böyle bir ayrımın beklenen yararı, kararla-
rın sık sık değişmemesi, başka bir deyişle kararlarda istikrar sağlanmasıdır. Ancak yedek
üyelerin yerlerini, Anayasa Mahkemesinde hiç çalışmamış olmalarına rağmen sırf asıl
olarak seçilmeleri nedeniyle kurula öncelikle katılan üyelerin alması, kararlarda beklenen
istikrarı gerçekleştirememiştir... Sonuç olarak Anayasa Mahkemesinde asıl-yedek üye ay-