273 / 465
Ceza Yargılaması Süreci
272
maya çalıştığı şüpheliye sadece psikolojik açıdan destek verebilir
ve kısıtlılık kararı devam ettiği müddetçe şüpheliye yeterli hukuki
yardımda bulunamaz.
Soruşturma aşamasında CMK m.152’de yer alan,
“Yararları birbiri-
ne uygun olan birden fazla şüpheli veya sanığın savunması aynı müdafie
verilebilir.”
hükmü gerekçe gösterilerek, aynı avukatın birden fazla
şüpheli ile görüşmesi engellenmektedir. Soruşturma aşamasında-
ki bu engellemenin hukuka uygun olmadığını düşünmekteyiz.
CMK m.152, daha ifade verme aşamasında bulunmayan şüpheli
ile avukatının görüşmesinin engellenmesinin dayanağı olamaz.
Birden fazla şüpheli veya sanığın yararlarının birbirine uygun
olup olmadığının tespit ve takdir yetkisi müdafie aittir. Savcılık
makamı ve hakim ile mahkeme, bu konu ile ilgili olarak müdafii
engelleyemez ve belki savunma sırasında sadece uyarabilir.
7- İlk ifadeleri, CMK m.148/4’e uygun olarak avukat yanında kolluk
alır. Böylece, şüpheliden alınan ifadenin hukuka aykırı elde edildi-
ği iddiasının sonradan ileri sürülmesinin ve kabulünün önüne ge-
çilmesi sağlanır. Bizde, özel yetkili mahkemeler dahil olmak üzere
ifadelerin önce kolluk tarafından alındığı ve savcının ise, gözaltın-
da tutulmasına veya tutuklamaya sevkine gerek görmediği bazı
kişileri ifadesini almadan veya hemen aldıktan sonra salıverdiği,
ancak genellikle çok sayıda insanı tutuklanmaları amacıyla CMK
m.100 kapsamında hakime sevk ettiği görülmektedir.
İfade ve sorgunun şekli ile usulü, CMK m.147 ile 148’e uygun ya-
pılmalıdır. Şüpheli veya sanığa, yüklenen suç anlatılmalı, müdafii
yardımından yararlanma hakkı olduğu, susma hakkının bulun-
duğu, lehine delillerin toplanmasını isteyebileceği bildirilmelidir.
İfade alma ve sorgu sırasında şüpheli ve sanığın tüm beyanı öz-
gür iradesine dayanmalıdır. İfade alma ve sorgu sırasında, yük-
lenen suçun şüpheli veya sanığa tam olarak anlatılmadığı, hatta
doğrudan doğruya sorulara geçildiği, kim olduğu, mali durumu,
diğer şüpheli veya sanıkları tanıyıp tanımadığı ile ilgili hususla-
rın sorulduğu, bu şekilde CMK m.147’ye aykırı davranıldığı, yine
hakkında kısıtlılık kararı bulunan soruşturmalarda telefon tape-
lerinin şüpheliye dinletilmeyerek, tam olarak okutulmayarak ve
sübjektif yorumlar yapılarak sorular sorulduğu görülmektedir.