316 / 465
TBB Dergisi 2011 (97)
Hüseyin ATEŞ
315
“…Davalı vekilinin temyizine gelince, davalı vekili davacının kendi isteği
ile araca bindiğini belirtmek suretiyle hatır için taşındığı savunmasında bulun-
muştur. Bu konuda davacı tarafında farklı bir açıklaması yoktur. Hazır taşımala-
rı ticari bir menfaat karşılığı olmadığından bu gibi taşımalarda BK. nun 43. mad-
desi uyarınca tazminattan uygun bir indirme yapılması gerek öğretide gerekse
Yargıtay içtihatlarında benimsenmiş ve yerleşmiş bulunmaktadır. Hakim, tazmi-
nattan mutlaka indirme yapma zorunda değilse de, bunun dahi nedenini karar
gerekçesinde tartışması gerekir. Bu itibarla, mahkemece bu savunma üzerinde
durularak, olayın özel şartları göz önüne alınmadan ve tartışılmadan olay sanki
bir ücret karşılığı taşıma imiş gibi karar tesisi usul ve yasaya aykırı görülmüş-
tür. Mahkemece yazılı olduğu şekilde karar tesisi doğru görülmemiş ve kararın
açıklanan nedenle temyiz eden davalı yararına bozulması gerekmiştir. (11. HD
15.01.2002 gün ve 2001/8226 E. 2002/170 K.)
İşletenin konu başlığımıza ilişkin sorumluluğu, genel hükümle-
re terk edildiğinden zamanaşımıyla ilgili olarak KTK m.109 değil, BK
m.60 (1 ve 10 yıllık) kendisine tatbik sahası bulacaktır.
KTK m.91 hükmü uyarınca işleten, KTK m.85 f.1’e göre doğan teh-
like sorumluluğunu teminat altına almak için zorunlu mali mesuliyet
(trafik) sigortası yaptırmak zorundadır. İşletenin, konumuz itibariy-
le sorumluluğu kusur ilkesine göredir. Bu nedenle, hatır için taşınan
veya kullandırılanın ölmesi veya yaralanmasına ilişkin zararlar, sigor-
ta teminatı kapsamı dışındadır.
32
“…Somut olayda, ne davanın tarafları ne de mahkeme ile Özel Dairesi
arasında rizikonun hatır taşımacılığı sırasında oluştuğu konusunda bir uyuş-
mazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık, hatır taşıması sırasında oluşan zarar-
dan zorunlu trafik sigortacısının sorumlu olup, olamayacağı noktasında top-
lanmaktadır.
Sorunun çözümü için önce yasal düzenleme, sonra da sözleşme ilişkisinin
irdelenmesi gereklidir. Konunun düzenlendiği 2918 sayılı Karayolları Trafik
Kanununun (KTK) 85. maddesinde, işletenin sorumluluğu dört fıkra halinde
düzenlenmiş, anılan Yasanın aynı kısmının birinci bölümünde yer alan 87.
maddesinde ise,
“yaralanan ve ölen kişi, hatır için karşılıksız taşınmakta ise ...
işletenin sorumluluğu ... genel hükümlere tabidir”
, hükmüne yer verilmiştir.
Görüldüğü gibi yasakoyucu, hatır taşımacılığının özelliğini dikkate alarak za-
rara neden olan aracın malikini veya işleteni hukuki sorumluluk bakımından
katı hükümleri içeren tehlike sorumluluğunun dışına çıkarmak ve onu genel
hükümlerdeki sorumluluğa tabi tutmak istemiştir.
32 Bkz. Bilge, sh.339 vd.