311 / 465
Motorlu Araç İşletenin Sorumluluğunun Azaltılması
310
olayımızda davacıların miras bırakanının davalılara ait araçla yolcu olarak
değil “hatır için taşındığı”nın kabulü gerekir. Bu kabul, olayın akışına ve
deneylerle elde edilen bilgilere göre de doğrudur.”
(4. HD 13.06.1983 gün ve
1983/5421-6090 E. K; Aşçıoğlu, sh.107)
***
“…Ticari bir iş olan taşımacılık sahasında kullanılan otobüste yolcu olan
kimsenin ücretli olarak yolculuk yaptığı konusunda kuvvetli bir karine bulun-
maktadır. Bu karinenin aksinin çürütülebilecek nitelikte kuvvetli delillerle ka-
nıtlanması gerekir.
Davalı şirket tarafından ibraz edilen bilet fotokopisinde murisin sadece
adı yazılarak ücretsiz yolculuk yaptığına ilişkin kayıt var ise de, tarih ihtiva
etmeyen ve sonradan düzenlenmesi her an olanaklı bulunan bu belgeye itibar
edilmesi mümkün olmadığı gibi, davalı taşıyıcı firmada görevli olan tanık be-
yanlarına dayanılması da isabetsiz bulunmaktadır.
O halde, davalı şirketin hatır taşımacılığı savunmasının kanıtlanmadığı
kabul edilerek ona göre hüküm kurulması gerekirken…” (11. HD 04.03.1988
gün ve 1988/1399-1325 E. K.)
Taşıma veya kullandırma teklifinin, işletenden veya araçtan yarar-
landırılan kişiden gelmesi hatır ilişkisinin varlığı açısından önem arz
etmez.
22
Ancak teklif, işletenden gelmişse tazminattan indirim oranı
az, araçta taşınan veya araç kullandırılan kimseden gelmişse indirim
oranı fazla olmalıdır.
23
İşleten; sürücü tarafından yapılan hatır için ta-
şıma veya kullandırmalar halinde de KTK m.87 f.1’den istifade eder.
24
İşleten, başka bir kimsenin ricası üzerine yolcu taşısa veya aracını kul-
landırsa dahi bu hükümden yararlanır.
25
Hatır ilişkisinin varlığı mutlak bir tazminattan indirim nedeni de-
ğildir.
26
Hâkim, bütün hal ve şartları göz önünde bulundurarak, ha-
tır ilişkisinin varlığını ve tazminatın miktarını tayin edecektir. Olayın
oluş şekline göre hâkim, işletenin kusurunun varlığı halinde, tazmi-
nattan daha az bir oranda indirime gidebileceği gibi, (işletenin ağır
kusurlu olması halinde) tazminat yükünü hafifletmeden, olduğu gibi
22 Gürsoy, sh.96.
23 Özsunay, sh.169.
24 Havutçu&Gökyayla, sh.88.
25 Havutçu&Gökyayla, sh.87.
26 Çelik, sh.9-10.