167 / 529
Küreselleşme ve Ekonomik Krizin İş Hukukuna Etkisi
166
Bu çalışmada ilk olarak küreselleşme ile ekonomik kriz kavramları
ve bu iki kavram arasındaki ilişki anlatılmıştır. Daha sonra küreselleş-
me ve ekonomik krizin yarattığı çalışma koşulları üzerinde durulmuş-
tur. Son olarak ise küreselleşme ve ekonomik krizin yarattığı çalışma
koşullarının emek piyasası ile çalışma ilişkilerine etkisi incelenmiştir.
Bu inceleme sonucunda; küreselleşmenin yarattığı küresel rekabet or-
tamının, sosyal hakların varlığını tehlikeye düşürdüğü, iş ilişkilerinin
esnekleşmesi ihtiyacını doğurduğu ve atipik çalışma modellerinin art-
ması nedeniyle iş güvencesini ortadan kaldırdığı saptanmıştır. Geliş-
mekte olan ülkelerde ve dolayısıyla ülkemizde küreselleşme ve ekono-
mik kriz sonucu, işsizlik ve eşitsizlik artmış, yoksulluk yaygınlaşmış,
ücret dengesi bozulmuş, çalışma koşulları kötüleşmiş ve sendikalar
güç kaybetmeye başlamıştır. Birçok işçi geçimini sağlayabilmek için
sigortasız çalışmaya başlamış ve bu durum kayıt dışı istihdamın art-
masına yol açmıştır. Bununla birlikte kendini bilgi düzeyinde iyi yetiş-
tirmiş kişiler, ülke dışında yeni iş imkanları aramaya başlamışlar; bu-
nun sonucunda da beyin göçünde artış meydana gelmiştir. Dolayısıyla
küreselleşme ve ekonomik kriz, işveren ile işçiler üzerinde oldukça
ağır sonuçlar yaratmıştır. Küreselleşmenin, olumlu etkileri de olmakla
birlikte, en temel insan hakkı olan sosyal hakları tehlikeye düşürmesi
olumsuz etkilerinin ağır bastığını göstermektedir.
1. KÜRESELLEŞME VE EKONOMİK KRİZ KAVRAMLARI
1.1. Küreselleşme Kavramı
Ülkemizde birçok yatırımda (fabrikalar, işletmeler vs.) yabancı
sermayenin payı bulunmaktadır. Örneğin, ülkemizde kullanılan bir-
çok ürünün kendisi, hammaddesi veya bazı parçaları yabancı ülkeler-
den ithal edilmekte; Türk şirketleri de birçok yabancı ülkede yatırım
yapmaktadır. Bununla birlikte birçok Türk malı ürün de yabancı ül-
kelere ihraç edilmektedir.
2
Bu açıdan düşünüldüğünde küreselleşme,
doğrudan yabancı yatırım yapan çokuluslu girişimlerin
3
faaliyetleri ve
2
Kemal Gözler,
“Küreselleşme Sürecinde Hukuk Eğitimi”
,
Legal Hukuk Dergisi
, İstanbul
Eylül 2008, Yıl: 6, S. 69, s. 3021.
3
“Çokuluslu girişim, iki yada daha fazla ülkede üretim veya dağıtım etkinlikleri gösteren