172 / 529
TBB Dergisi 2012 (98)
Candan ALBAYRAK
171
ması nedeni ile işçi ve işverenler tarafından farklı yorumlanabilmekte-
dir.
20
Bu bağlamda işverenler işletmeyi korumak amacıyla işçileri deği-
şen ekonomik ve teknolojik şartlara göre değişken şekilde çalıştırmayı
hedeflerken; işçiler, çalışma koşul ve biçimlerinin kendilerine daha çok
serbest zaman kalmasını sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmesini
arzu etmektedirler.
21
İş hukukunun esnekleştirilmesi ise, tarafların
toplu iş sözleşmeleri, iş sözleşmeleri gibi hukuksal vasıtalarla çalış-
ma şartlarını ihtiyaçlara göre değişik şekillerde belirleyebilme imkanı
sağlayan bir sistemin kurulmasını ifade etmektedir.
22
Esneklik kavra-
mının belirsizlik taşıması ve geniş kapsamlı olması duruma ve kişiye
göre farklı yorumlanmasına yol açmaktadır.
Sonuç olarak diyebiliriz ki; iş hukukunda esnekleşmenin karşılıklı
çıkarları uzlaştırıcı olması gerektiğinden, işletme çıkarları gözetilirken
işçinin; sağlık, güvenlik ve kişiliği de ihmal edilmemelidir. Bu nedenle
iş hukukunda esneklik bir yandan işletmelerin üretim kapasitesine, pi-
yasa ve rekabet şartlarına uyumunu sağlamak, diğer yandan işçilerin
sosyal ihtiyaçlarına daha fazla cevap vermek üzere, katı yasa kuralla-
rının yumuşatılarak tarafları daha çok serbest bırakan bir çalışma sis-
teminin benimsenmesini ifade etmektedir.
23
Esnekliğin iş ilişkilerine yansıması çeşitli şekillerde ortaya çıkabil-
mektedir. Bunlar aşağıda ayrı olarak incelenmiştir.
2.2.1. İş İşçi ve İşyeri Esnekliği
Küreselleşmeyle birlikte çalışma hayatımıza giren esneklik kav-
ramı; iş, işçi ve işyeri kavramlarının yeniden tanımlanmasını gerekli
kılmıştır. Çünkü esnek çalışma modellerinde işin yapıldığı yer deği-
şebilmekte ve işçi aynı günde farklı saatlerde birden fazla işyerinde
çalışabilmektedir. İş ve işçi esnekliği; nakil, tayin, kısa süreli çalışma,
kısmi çalışma, geçici işçi, mevsimlik işçi, belirli süreli iş sözleşmesi ile
20
Arif Yavuz,
Esnek Çalışma ve Endüstri İlişkilerine Etkisi
, Türk Tarih Kurumu
Basımevi, Ankara 1995, s. 7.
21
Cevdet İlhan Günay,
“Çalışma Sürelerinde Esneklik”
,
Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat
Dergisi
, Ankara 2004, C. 7, S. 3, s. 4.
22
Ekonomi, s. 60.
23
A. Can Tuncay,
İşin Düzenlenmesi Bakımından Esnekleşme Türk Mevzuatının
Durumu ve Uygulama Sorunları, Çalışma Hayatında Esneklik ve İş Hukukuna Etkileri
,
İş Hukukuna İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri 2000 Yılı Ekim Toplantısı 5-6-7
Ekim 2000 İstanbul, s. 154; Günay, s. 4.