TBB Dergisi 98. Sayı

207 / 529

4857 Sayılı İş Kanununa Göre Çocuk ve Gençlerin İş Sözleşmesi Ehliyetlerinin ... 206
olarak tanımlanmıştır. Böylece 14 yaşını bitiren bir çocuğunun çocuk
işçi sayılabilmesi için ayrıca ilköğretimini de tamamlamış olması ge-
rekmektedir.9
Türk Medeni Kanunu’10na göre de; 15 yaşını doldurmayanların
küçük kabul edilip kendi fiilleriyle hak edinip borç altına giremeye-
cekleri, kural olarak kısıtlı olmayan ve temyiz kudreti bulunup 18
yaşını dolduranların tam fiil ehliyetine sahip olacağı ancak bu iki yaş
dilimi arasında küçüğün evlenmesi durumunda veya kendi isteği ve
velisinin rızasıyla mahkemece ergin kılınması durumunda hak ve yü-
kümlülük edinebileceği kabul edilmiştir (TMK m.12).11
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün İstihdamda Asgarî Yaşla İlgili
138 Sayılı Sözleşmesi’ 12nde ise 15 yaşın altında çalışanlar çocuk, 15-18
yaş arasındakiler genç olarak tanımlanırken; Kötü Şartlardaki Çocuk
İşçiliğin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin 182 Sayılı
Acil Önlemler Sözleşmesi’13nde ise 18 yaşın altındakiler çocuk olarak
tanımlanmıştır. Avrupa Sosyal Şartı ve Gözden Geçirilmiş Avrupa
Sosyal Şartı’nda çocuk ve genç ifadelerine yaş açısından bir ayrım ge-
tirilmemiştir.
9 Mollamahmutoğlu/Astarlı, a.g.e., s.426; Gündüz, a.g.e., s.3; Bakırcı, Ayrımcılık,
s.102; Bakırcı, Kadriye, Uluslararası Bölgesel ve Türk Hukuku Açısından Çocuk
ve Genç İşçilerin Haklarının Korunması, Beta Yayınları, İstanbul 2004, s.81-85;
Çocuk işçilerin çalıştırılabilecekleri hafif işler Yönetmelik Ek-1’de; genç işçilerin
çalıştırılabilecekleri işler Ek-2’de; her iki grubun çalıştırılamayacakları işler ise
Ek-3’de sayılmaktadır; İş Kanunu kapsamı dışında olan ve özel düzenlemelere
de tabi olmayan işlerde uygulama alanı bulan 1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi
Hıfzısıhha Kanununa göre; 16 yaşından küçük işçiler çocuk işçi sayılmakta, 16
yaşından büyük olanlar yetişkin kabul edilmektedir (Bakırcı, Ayrımcılık, s.102;
Bakırcı, 2004, s.81-85). Umumi Hıfzısıhha Kanununun ilgili düzenlemesi çocuk ve
genç işçilerle ilgili Türkiye’nin taraf olduğu tüm uluslararası sözleşmelere ve Av-
rupa Birliği normlarına aykırıdır (Bakırcı, Ayrımcılık, s.102; Bakırcı, 2004, s.81-85).
10 RG 08.12.2001, Sayı:24607.
11 Ali Tandoğan, Çocuk ve Genç İşçilerin Korunması, Yüksek Lisans Tezi, Ankara
2006, s.4-5.
12 ILO Kabul Tarihi:6 Haziran 1973, Kanun Tarih ve Sayısı:23 Ocak 1998 /4334, Res-
mi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı:27 Ocak 1998/23243, Bakanlar Kurulu Kararı
Tarih ve Sayısı:5 Mayıs 1998/98-11184 Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı:21
Haziran 1998/23379 html),
17.07.2011.
13 ILO Kabul Tarihi:17 Haziran 1999, Kanun Tarih ve Sayısı:25 Ocak 2001/4623,
Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı:3 Şubat 2001/24307, Bakanlar Kurulu Ka-
rarı Tarih ve Sayısı:18 Mayıs 2001/2528, Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı:27
Haziran 2001/24445 sozlesme/ilo_182.html),
17.07.2011.