212 / 529
TBB Dergisi 2012 (98)
İştar URHANOĞLU CENGİZ
211
konu işlerde iş sözleşmesi yapma hakkından mahrum olduklarıdır.
Böylece kanun koyucu, çalışma ve sözleşme özgürlüğünün doğal so-
nucu olarak herkesin sahip olduğu iş sözleşmesi yapma hakkından
küçükleri yoksun bırakmıştır. Bu durum çocuk ve genç işgücünün
gerçek anlamda korunabilmesi için çok istisnai olarak hak ehliyeti sı-
nırlandırılmasıdır.
33
4. Çocuk ve Gençlerin İş Sözleşmesi Ehliyetinin Sınırlandırılması
A. Genel Olarak
Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin 32. maddesinde genel anlam-
da hükümler ihdas edilerek;
“1. Taraf Devletler, çocuğun, ekonomik sö�
mürüye ve her türlü tehlikeli işte ya da eğitimine zarar verecek ya da sağlığı
veya bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlaksal ya da toplumsal gelişmesi için zararlı
olabilecek nitelikte çalıştırılmasına karşı korunma hakkını kabul ederler. 2.
Taraf Devletler, bu maddenin uygulamaya konulmasını sağlamak için yasal,
idari, toplumsal ve eğitsel her önlemi alırlar. Bu amaçlar ve öteki uluslararası
belgelerin ilgili hükümleri göz önünde tutularak, Taraf Devletler özellikle şu
önlemleri alırlar: a) İşe kabul için bir ya da birden çok asgari yaş sınırı tespit
ederler; b) Çalışmanın saat olarak süresi ve koşullarına ilişkin uygun düzenle�
meleri yaparlar; c) Bu maddenin etkili biçimde uygulanmasını sağlamak için
ceza veya başka uygun yaptırımlar öngörürler.”
denilmiş ve çocukların ko-
runması temin edilmeye çalışılmıştır.
Avrupa Birliği’nin adı geçen yönergesinde çocukların çalışma
ortamlarının iyileştirilmesi, çalışma ve işe kabulde asgari standartla-
ra uyulması ve küçüklerin sömürüye karşı, fiziksel-ahlaki-sosyal ve
sağlık gelişimlerini olumsuz etkileyecek çalışmalardan korunması be-
nimsenmiştir. İstisnai durumlarda gençlerin ev işleri ve aile işletme-
lerinin zararlı ve tehlikeli olmayacak işlerinde çalışmalarının kapsam
dışı bırakılabileceği kabul edilmiş, çocukların ise asgari 14 yaşında
olup iş deneyimi kazanmaya yönelik bir programda veya kültürel
faaliyetlerde kapsam dışı tutulabilecekleri öngörülmüştür. Kültürel,
artistik, sportif ve reklam faaliyetlerini içeren işlerde bazı şartlar altın-
da çocukların çalışma yasağı kapsamı dışında tutulabilecekleri ayrıca
öngörülmüştür.
33
Mollamahmutoğlu/Astarlı, a.g.e., s.429.