TBB Dergisi 98. Sayı

TBB Dergisi 2012 (98)

İpek ÖZBEK SÖNMEZ

287

yararının gözeticileri oldukları inancıdır. Plancılar, piyasanın yarattığı

karmaşayı düzenleme kaygısı taşırlar

. “

Kapsamlı planlama yaklaşımı po�

zitivist bir bakış açısıyla, toplumsal ilişkilerin ve mekânsal yapıların bilimsel

araçlar ve teknikler kullanılarak analiz edilebileceğinin, bu çerçevede sorunla�

rın ve bunlara yönelik çözüm önerilerinin teknik bir süreç içinde belirlenebi�

leceğinin iddiasındadır

”

Bu genel yaklaşım çerçevesinde, planlama kurumu yoluyla, plan-

cıların mevcut sorunların çözümüne en iyi alternatifi bulma yetisine

sahip olduğu var sayılır. Dolayısıyla, kentsel adaleti ve kamu yara-

rını sağlayacak olan teknik araçlarını kullanacaklar plancı ve planla-

ma kurumudur. Kentin planlanması ve yönetiminde Weberci Devlet

merkezli bakış açısının hâkim olduğu bu anlayış çerçevesinde kentsel

adaleti sağlayacak olan devlet yönetimidir. Bu nedenle devletin hâkim

ideolojik, siyasal bakış açısı etrafında şekillenecek olan kentsel ada-

letten söz etmek mümkündür. Geniş kapsamlı planlama yaklaşımına

en önemli eleştiri, hâkim ideolojik bakış açısıyla sınırlı kalınmasıdır.

Özellikle, dışlanan kesimlere ve sınıfsal farklara ilişkin duyarsızlık, en

önemli eleştiri konularıdır.

Geniş kapsamlı planlama anlayışının toplumun farklı kesimleri

arasında adaletsizliğe yol açtığı ve toplumun bazı kesimlerini dışladığı

yönündeki eleştiriler doğrultusunda savunucu planlama anlayışı ge-

lişmiştir. Davidoff (1965) geniş kapsamlı planlama yaklaşımının dev-

letin hâkim ideolojik bakış açısı çerçevesinde geliştirdiği planların bazı

kesimleri dışladığını belirterek, toplumun tüm kesimlerinin sorunla-

rını içselleştirecek alternatif planların üretilmesini önerir. Gans (1969)

ise dezavantajlıların koşullarının iyileştirilmesi konusunda plancıların

sorumlulukları olduğunu gündeme getirir.

Böylelikle 1960’lı yılların sonlarına doğru planlamanın teknik bo-

yutunun ötesine geçilerek, planlamanın siyasal tartışmalardan ve bakış

açılarından bağımsız olarak gerçekleştirilemeyeceğinin farkına varıl-

mıştır. 1960’ların sonlarında ve 1970’li yıllarda gerçekleştirilen planla-

Şengül, Tarık, ’Planlama Paradigmalarının Dönüşümü Üzerine Eleştirel Bir

Değerlendirme’,Kentsel Planlama Kuramları. M.Ersoy (ed.), İmge Kitabevi, An-

kara, s:59-114, 2007, s.65

Şengül, s.65