292 / 529
TBB Dergisi 2012 (98)
İpek ÖZBEK SÖNMEZ
291
Tablo 1: Farklı Kent Planlama ve Eleştirel Yaklaşımlar Açısından Kentsel Adalet
Kent Planlama Yak-
laşımları ve Eleştirel
Yaklaşımlar
Amaçları
Kentsel Adaletin Kapsamı
Erken Modernite Dö-
nemi Kent Planlaması
19.yy sonu- 20 yy.
başları
Kapitalist kentin sorun-
larını fiziksel iyileştirme-
ler aracılığıyla çözmek,
ya da alternatif kentler
yaratmak
Fiziki mekânın iyileştirilmesi, alternatif
kentler üretmek
Klasik Kent Planlaması
20.yy başları
Rahatlık, düzen, etken-
lik, güzellik
Arazinin kullanımında, sınırlandırılmasın-
da ve bölümlendirilmesinde adil bir düzen
sağlamak.
Geniş Kapsamlı Kent
Planlaması
1930 -
Toplumsal ilişkilerin ve
mekansal sorunların
teknik araçların kullanı-
mı yoluyla çözülmesi.
Kamu yararını sağlama.
Planlama kurumu yoluyla plancıların mev-
cut sorunların çözümüne, en iyi alternatifi
bulma yetisine sahip olduğu var sayılır.
Dolayısıyla, kentsel adaleti ve kamu
yararını sağlayacak olan teknik araçlarını
kullanacak olan plancıdır.
Kentsel adalet devletin ideolojik ve siyasi
görüşleri etrafında şekillenmektedir.
Savunucu Planlama
Yaklaşımı
Davidoff, 1965
Gans, 1969
Planlama yoluyla toplu-
mun tüm kesimlerinin
sorunlarını çözmeyi
amaçlayan planlar
üretmek
Kent planlama sürecine siyasal boyutun
kazandırılmasının gündeme gelmesiyle,
kentsel adalet açısından güçsüz kesimle-
rin haklarının savunulması çabası.
Planlama elit sınıfın egemen olduğu bir
sistemden daha çok demokratik ve çoğul-
cu politikaları ortaya koyan bir araç olarak
değerlendirilmiştir.
Marxist Paradigmanın
Planlama Eleştirisi
Lefebvre, 1974
Castelss, 1977,
Harvey 1973
Planlamanın siyasal
boyutunun önemi vur-
gulanmıştır.
Kentsel adalet sadece kültürel farklılıkla-
rın kutsanmasını içermez, aynı zamanda
kapitalist süreçte üretilen soyut mekana
karşı somut mekanın özgürleştirilmesi için
değişim değerinin ve mülkiyet ilişkilerinin
sorgulanmasını içerir.
Kentsel adalet açısından planlama yoluyla
çalışan sınıfın haklarının aranmaya başla-
mıştır.
“Kent Hakkı ve “Sosyal Adalet”
için planla-
ma yoluyla ekonomik, toplumsal ve politik
süreçlere müdahaleye önem verilmiştir.
Kent planlama süreci içerisinde kentsel
adaletin sağlanabileceği tartışılmıştır.