TBB Dergisi 98. Sayı

Ceza Muhakemesinde “Beraat” Hükmü Verilen Haller

352

e. Yüklenen Suçun Sanık Tarafından İşlenmesine Rağmen,

Olayda Bir Hukuka Uygunluk Nedeninin Bulunması

Suçun oluşabilmesi için, suç tanımında yer alan tüm unsurların

sözkonusu fiilde varolması gerekir. Aksi durumda ise suç oluşmaz ve

fiili gerçekleştirenin ceza sorumluluğuna gidilmez. Failin cezalandı-

rılması ancak fail yönünden fiile ilişkin bir hukuka uygunluk sebebi

bulunmamasına bağlıdır. Bunun sebebi ise hukuka uygunluk sebebi-

nin suçun hukuka aykırılık unsurunu ortadan kaldırarak, fiile hukuk

düzenince korunan bir nitelik sağlamasıdır.

Hukuka uygunluk nedenleri Türk Ceza Kanunu’nun İkinci Kısım

İkinci Bölümü’nde

“Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Neden�

ler”

başlığı altında düzenlenmiştir. Bazı nedenler fail hakkında Ceza

Muhakemesi Kanunu m. 223/3’de sayılan

“ceza verilmesine yer olmadı�

ğı”

kararı verilmesini sağlarken, fail hakkında beraat kararı verilmesi-

ni gerektiren haller ise şunlardır: Kanun’un hükmünü yerine getirme

(TCK m. 24/1), meşru savunma (TCK m. 25/1), hakkın kullanılması ve

ilgilinin rızası (TCK m. 26).

aa. Kanunun Hükmünü Yerine Getirme

Türk Ceza Kanunu m. 24/1 hükmü kanunun hükmünü yerine ge-

tiren kişiye ceza verilmeyeceğini öngörmüştür. Kanunun belirli kişile-

re belirli bir davranışta bulunmaları konusunda doğrudan yetki ver-

mesine kanunun hükmünü yerine getirme denir

. Örneğin İcra İflas

Artuk/Gökcen/Yenidünya, 2007, s. 531; Özbek/Kanbur/Bacaksız/Doğan/Tepe,

s. 267: Yazarlara göre, Anayasa m. 90/son’a göre, temel hak ve özgürlüklerle ilgili

usulüne uygun olarak kabul edilen bir uluslararası anlaşma ile iç hukuk düzen-

lemesi olarak bir kanun hükmü çatışıyorsa önceliği uluslararası anlaşma hükmü

aldığından dolayı, temel hak ve özgürlüklere ilişkin bağlayıcı bir uluslar arası an-

laşma hükmünün yerine getirilmesi TCK m. 24/1 anlamında kanun hükmünün

yerine getirilmesi olarak kabul edilmelidir. Kanunun hükmünü yerine getirme

konusunda ayrıntılı bilgi için bkz. Erem/Danışman/Artuk, Ceza Hukuku Ge-

nel Hükümler, İstanbul 1997, s. 555 vd., Demirbaş, s. 259, Mahmut, Koca/İlhan,

Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2008, s. 238 vd., Reşat,

Koparan,

“Ceza Sorumluluğunu Kaldıran ve Azaltan Sebepler (24-34. Maddeler)” Te�

razi Aylık Hukuk Dergisi, Sayı 2, Ekim 2006, s. 18-19, İsmail, Malkoç, Yeni Türk Ceza

Kanunu, Ankara 2008, s. 166-167, Ersan, Şen, Yeni Türk Ceza Kanunu Yorumu Cilt 1,

İstanbul 2006, s. 66-67, İzzet, Özgenç, Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi Genel Hükümler,

Ankara 2005, s. 343 vd., Fatih S., Mahmutoğlu, “5327 Sayılı Türk Ceza Kanununda Hu�

kuka Uygunluk Nedenleri”

, Hukuk ve Adalet Dergisi, S. 5, Nisan 2005, s. 45, Centel/

Zafer/Çakmut, s. 293 vd.; Centel/Zafer’e göre, burada kullanılan ‘kanun’deyimi,

hukuk kuralı anlamını taşımakta ve sadece ceza hukuku kurallarıyla sınırlı bulun-