380 / 529
TBB Dergisi 2012 (98)
Aydın Alber YÜCE
379
d. Finansal Bilgi Manipülasyonunun Yöntemleri
Finansal bilgi manipülasyonu, Sermaye Piyasası Kanunu’nun 47.
maddesinde
“sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, yalan,
yanlış, yanıltıcı, mesnetsiz bilgi vermek, haber yaymak, yorum yapmak ya
da açıklamakla yükümlü olunanı bilgileri açıklamamak”
olarak ifade edil-
miştir. Dolayısı ile bilgiye dayalı manipülasyon fiilinin unsurları bilgi
vermek, haber yaymak, yorum yapmak ya da açıklanması gereken bir
bilgiyi açıklamamaktır. Ayrıca finansal bilgi manipülasyonundan söz
edebilmek için finansal bilgilerin yalan, yanlış, yanıltıcı veya mesnet-
siz olması gerekir
55
.
Finansal bilgi manipülasyonunu gerçekleştirmede kullanılan ilk
yöntem kâr yönetimidir. Kâr Yönetimi; bir şirketin, iş performansı
veya faaliyet sonucu ile ilgili farklı bir imaj yaratmak amacıyla, muha-
sebe sonuçlarının aktif bir şekilde manipüle edilmesidir
56
. Bu yöntem-
den Amerikan Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (Securities and
Exchange Commission) 1999 yılı raporunda da bahsedilmiştir. Buna
göre kâr yönetimi, bir şirketin gerçek finansal performansını çarpıta-
rak istenen ekonomik sonucu elde etmek için değişik hileli yöntemle-
rin kullanılmasını kapsamaktadır
57
.
Kârın istikrarlı hale getirilmesi, kâr yönetimi uygulama yöntemle-
rinden biri olup, istikrarlı bir kâr dağıtımı sağlayarak daha az riskli bir
şirket izlenimi oluşturmak amacıyla başvurulan bir yöntemdir
58
. Böy-
lece kâr elde etme açısından çok başarılı olunan yılların kârları daha az
kârlı geçen yıllara paylaştırılır ve istikrarlı bir şirket görüntüsü oluş-
turulmaya çalışılır. Kâr yönetimi, bir şirketin yıldan yıla yaşadığı eko-
nomik dalgalanmaların etkisini yumuşatmakla, kazanç bakımından
zirveye ulaşılmış yıllara ait kârları daha az başarılı yıllara kaydırarak
gerçekleştirilir
59
.
Yaratıcı muhasebe uygulamaları da finansal bilgi manipülasyonu
için elverişli şartları sağlayabilir. Muhasebe usulleri, yasal gereklilikler
ve şirketlerin finansal durumlarına ilişkin sunumlardaki rekabet an-
55
Evik, s. 220 ve 226.
56
Küçüksözen, Finansal Bilgi Manipülasyonu, s. 50.
57
SEC 1999 Annual Report, s. 84,
www.sec.gov(Erişim Tarihi: 16 Aralık 2011)
58
Küçüksözen, Finansal Bilgi Manipülasyonu, s. 67.
59
Ronald M. Copeland,
“Income Smoothing”
Journal of Accounting Research , Vol. 6,
Empirical Research in Accounting: Selected Studies 1968 (1968), s. 101.