375 / 529
Sermaye Piyasasında Manipülasyon
374
ve alım satım kararlarını etkilemek manipülatif bir işlem olarak kabul
edilmektedir
35
. Marking the close zaman merkezli bir manipülatif fa-
aliyettir ve seans kapanışında kapanış fiyatlarının etkilenmesiyle, bu
fiyatı esas alarak işlem yapanların yanlış yönlendirilmesi amaçlanır
36
.
Pay depolama işlemleri de manipülasyonun gerçekleştirilmesinde
kullanılan yöntemlerdendir. Depolama işlemleri iki şekilde geçekleş-
tirilebilir. Birincisi
“warehousing”
yöntemi denilen ve bir aracı kurum
veya yatırımcının, bir başkasına devretmek amacıyla pay satın alması-
dır. Bu işlem pay sahipliğini gizlemeye yarar. Burada pay sahipliğini
gizlemek isteyen taraf ekonomik ve hukukî risklerini üstlenerek geri
alma taahhüdü verdiği payları bir başkasına devreder. İkinci depolama
işlemi
“parking”
olarak adlandırılan işlemdir. Burada bir aracı kurum,
sahip olduğu payların bir başka aracı kurumun veya müşterilerinin
hesaplarına geçici olarak aktarmaktadır
37
. Depolama yöntemleri bir
halka arz sırasında uygulandığında bir yandan tüm paylar satılama-
dığı halde satılmış gibi gösterilerek halka arzın başarısızlığı gizlenir;
diğer yandan halka arz sonrası piyasadaki pay sayısı sınırlandırılmış
olacağı için artan talebe bağlı olarak fiyatlar yükselir
38
.
İşleme dayalı manipülasyonda kullanılan yöntemlerden bir diğeri,
daha yüksek ve daha düşük fiyatlardan art arda verilen emirlerle iş-
lemler gerçekleştirmektir. Seri işlemler olarak adlandırılan bu yöntem-
de miktar bakımından küçük olmakla beraber fiyat bakımından birer
basamak azaltarak veya yükselterek verilen emirlerle yapay bir fiyat
oluşturulur
39
.
Fiyatı sabitlemeye yönelik işlemlerde menkul kıymet piyasaların-
da buluna büyük miktarlarda payların, piyasa fiyatını belirli bir düze-
yin altında tutmak (capping) amacıyla satışı veya belirli bir düzeyin
üstünde tutmak (pegging) amacıyla alışı şeklinde gerçekleştirilen bu
işlemlerin en önemli özelliği fiyatı belirli bir düzeyde tutma amaçla-
rıdır. Burada fiyatı düşürmek ya da yükseltmek için değil belirli bir
düzeyde sabitlemek için işlem yapılır
40
.
35
Kamışlı, s. 17.
36
Alexander, s. 38.
37
Manavgat, s. 146; Kütük, s. 84; Kamışlı; 15-16.
38
Manavgat, s. 147.
39
Manavgat, s. 151.
40
Manavgat, s. 153; Kamışlı, 19.