TBB Dergisi 98. Sayı

AİHM Türkiye Raporu

448

durum, Türkiye’de adalet yönetimini etkileyen birçok yapısal so-

runla (mahkemelerin ve savcıların ağır iş yükü nedeniyle, özellikle

Yargıtay’da, işlerin dikkat çekici bir şekilde yığılması gibi) birleşe-

rek, mevzuat reformlarının tam potansiyellerine erişmesini engel-

lemiştir. Ancak bizzat yasalarda, özellikle de Türk Anayasası’nın

lafzı ve ruhunda halen birçok eksikliğin kaldığını belirtmek gerek-

mektedir.

8. AİHM’in, ihlallerin bir kaynağı olarak Türk adalet sistemini işa-

ret ettiği davalarda, AİHS’nin 5. maddesi (özgürlük ve güvenlik

hakkı) ve 6. maddesi (adil yargılanma hakkı) belirgin bir şekilde

ön plana çıkmaktadır. Özellikle tutukluluğa çok sık başvurulması

ve adli işlemlerin aşırı uzun sürmesi Türkiye ile ilgili birçok da-

vada sorun olarak tespit edilmiştir. Ayrıca adli makamların rolü,

AİHS’nin 2. maddesi (yaşama hakkı) ve 3. maddesi (işkence ya-

sağı) ile bağlantılı olarak, özellikle de, çoğunlukla AİHS’nin 13.

maddesi (etkili bir hukuk yoluna başvurma hakkı) ile bağlantılı

olmak suretiyle, etkin soruşturma ve devlet görevlilerinin ceza-

sızlığı bağlamında AİHM tarafından ele alınmıştır. Son olarak,

AİHM içtihadı, adli makamların aşırı kısıtlayıcı, devlet merkezli

tutumlarının, AİHS’nin 10. maddesi (ifade özgürlüğü) ve 11. mad-

desine (toplantı ve dernek kurma özgürlüğü) getirilen yersiz kısıt-

lamalarda önemli bir rol oynadığına işaret etmektedir.

9. Son zamanlarda kamuoyunca iyi bilinen, yazar ve gazeteci Hrant

Dink’in öldürülmesine ilişkin davaların yanı sıra

Ergenekon, Bal�

yoz

KCK

gibi davalar, adalet yönetiminde uzun zamandır sü-

ren belirli eksikliklerin farkındalığının artmasına yol açmıştır. Bu

durumun adalet reformu için görece elverişli koşullar yarattığı

söylenebilir.

10. Türk makamları, adalet sistemindeki yapısal işlev bozukluklarını

kabul etmiş

ve bunun üzerine gitmeye gayret etmiştir. Bu alan-

da atılan önemli bir adım, 2009’da bir Yargı Reformu Stratejisi’nin

yayımlanması olmuştur. Bu strateji, diğerlerine ilaveten, yargının

bağımsızlığını ve tarafsızlığını güçlendirmeyi, etkililiğini artırma-

Örneğin Bak. Adalet Bakanı Sadullah Ergin’in 15 Eylül 2011’de Hürriyet Daily

News’a verdiği röportaj.