TBB Dergisi 98. Sayı

TBB Dergisi 2012 (98)

AİHM Türkiye Raporu

453

dan, savcıların soruşturmaları gerektiği gibi yürütmek ve koor-

dine etmek üzere yeterli kaynaklarının olmadığını ve çoğunlukla

polis güçlerinin kendi inisiyatifleriyle topladıkları kanıtlara da-

yanmak zorunda kaldıklarını duymuştur. Bu nedenle, soruştur-

maların esas olarak, adli konularda uzmanlaşmış yeterliliği olma-

yabilen kolluk kuvvetleri tarafından yürütüldüğü ve kanıtların

genellikle aşırı miktarlarda gizli dinleme kayıtlarından oluştuğu

bildirilmektedir.

22. Savcıların göreviyle bağlantılı bir başka sorun ise şüpheli kişilerin

yakalanmasının soruşturmanın çok erken aşamalarında gerçek-

leşmesidir, ki bu da şüphelilerin, iddianameleri bile hazırlanma-

dan uzun süre tutuklu kalmalarına yol açan nedenlerden biridir.

Komiser birçok muhatabından, Türk savcıların, öncelikli olarak

sağlam şüpheler oluşturmak üzere delil toplamak yerine, şüphe-

li kişilerin yakalanmasından delillere doğru ilerlemek gibi köklü

bir alışkanlıkları olduğunu duymuştur.

Komiser’e, birçok du-

rumda delil toplama işinin iddianame hazırlandıktan sonra bile

devam ettiği bildirilmiştir, ki bu, duruşmaların mükerrer olarak

ertelenmesine yol açmakta ve ceza davalarının ve tutukluluğun

uzun sürmesinde doğrudan bir etki yaratmaktadır. Komiser tu-

tuklamalarla sonuçlanan operasyonlara başlamadan önce kolluk

kuvvetleri ve savcıların, tutuklama gereğini meşrulaştıran deliller

dahil, bütün geçerli delilleri mümkün olduğu ölçüde bir araya ge-

tirmeleri gerektiğini düşünmektedir.

23. Komiserin daha önce İfade Özgürlüğü Raporu’nda

da gözlemle-

diği gibi, savcıların mesnetsiz davalar da dahil yargılamanın başla-

tılması konusunda kendilerini pek kısıtlamadıkları görülmektedir

ki bu da bu sorunu şiddetlendirmektedir. Savcıların aynı zamanda

davaları eleme, yani hangi davaların kamu adına kovuşturulmak

üzere yargı sistemine taşınacağını belirlemek gibi bir rollerinin

(“kapı tutma işlevi” de denilen rol) olduğunu algılama konusun-

Bu bilhassa Türkiye Barolar Birliği tarafından eleştirilmiştir, bak. 2011-2012 adli

yılının açılışında Baro Başkanı’nın yaptığı konuşma,

rlik.org.

tr/Detav.aspx?ID=9878&Tip=Acis.

İnsan Hakları Komiseri’nin 27-39 Nisan 2011 tarihleri arasındaki Türkiye ziyare-

tini müteakiben yazdığı Rapor, inceleme Konusu: Türkiye’de ifade Özgürlüğü ve

Medya Özgürlüğü, CommDH(2011)25. 50. Paragraf.