TBB Dergisi 98. Sayı

TBB Dergisi 2012 (98)

AİHM Türkiye Raporu

451

rakamların, aslında Türk adalet sisteminin tamamının, giderek ar-

tan yeni dava sayılarından, büyüyen birikmiş dava sayısından ve

görece düşük sonuçlanma oranlarından mustarip olduğunu gös-

terdiğini gözlemlemektedir.

16. Bunun tipik bir örneği, işleyen bölge adliye mahkemelerinin olma-

ması nedeniyle ilk derece mahkemelerin kararlarına karşı bütün

başvurulara bakan Yargıtay’ın iş yüküdür.

Yargıtay’ın web site-

sinde yayımlanan resmi rakamlara göre, 2010 yılında mahkeme-

nin önünde duran 1,1 milyon davanın yaklaşık 450.000 tanesi bir

önceki yıldan devrolmuş ve 540.000 tanesi ise 2011 yılına devredil-

miştir.

2000 yılının rakamlarıyla (bu yıl 45.000 dava 2001 yılına

uzatılmıştır) karşılaştırıldığında bu, 10 yıllık süre zarfında birik-

miş dava sayısının 12 kat arttığını göstermektedir. Her ne kadar

bilgi teknolojilerinin kullanılması (özellikle de bilgisayar donatım-

lı, entegre mahkeme yönetimi çözümlerine olanak sağlayan UYAP

sistemi) adli işlemleri hızlandırmış olsa da, durum hala kritiktir.

17. Komiser, Türk hükümetinin, üst mahkemelerdeki hâkim sayısı-

nı önemli ölçüde artırmak ve tecrübeli avukatları hâkim ve savcı

olarak işe almak dahil, mahkemelerdeki insan kaynaklarını artırma

ve yüksek sayılara ulaşan mevcut kadro açıklarını kapatma çaba-

larının farkındadır. Komiser, daha fazla hâkim ve savcıyı işe alma

ve eğitme çabalarını desteklemektedir, ancak son yıllarda oldukça

fazla yeni savcı ve hâkimin istihdam edilmesinin yargı mekanizma-

sının yükünü azaltmak için yeterli olmadığını gözlemlemektedir.

18. Hâkim ve savcı eksikliği, adalet yönetimindeki aşırı gecikmelerin

tek nedeni olarak görülemez. Savcılar ve hâkimlerin üzerindeki

Bak. Adalet Bakanlğı Adli Sicil ve istatistik Genel Müdürlüğü’nün web sitesi,

Örneğin bütün ceza mahke-

melerinde 2001 ile 2009 yılları arasında karara bağlanan dava oranı %60 civarında

olmuştur (TCMK’nın 250. maddesi uyarınca özel yetkili ağır ceza mahkemelerin-

de bu oran %50 civarındadır).

Adlî yargı ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemelerine ilişkin 26 Ey-

lül 2004 tarihli 5235 Sayılı Kanun, Haziran 2005’te yürürlüğe girmiştir. Bu kanun

Türk yargı sistemine bölge adliye mahkemelerini getirmiş ve bu mahkemelerin

Kanun yürürlüğe girdikten iki yıl sonra çalışır hale gelmesini öngörmüştür. An-

cak mevzuatta öngörülen süre sınırının üstünden dört yıldan fazla zaman geçme-

sine rağmen hala tam olarak çalışmamaktadırlar.

Bak.