477 / 529
AİHM Türkiye Raporu
476
iddianamelerin toplam uzunluğunun binlerce sayfayı geçtiği göz
önüne alındığında, Komiser, hâkimlerin iddianameyi belirlenen
zaman içinde değerlendirecek durumda olup olmadıkları, dola-
yısıyla bunun otomatik bir onaya yol açıp açmadığına dair kaygı
taşımaktadır.
Duruşma sırasında
83. Komiser son TCMK’nın 201. maddesinin, savunma avukatları için
duruşma sırasında tanıklara veya bilirkişilere doğrudan soru sor-
ma imkânını Türk hukuk düzeni içine ilk kez dahil ettiğini gör-
mektedir. Ancak Komiser, TCMK’nın yürürlüğe girmesinden bu
yana geçen altı yıla rağmen, kendisine bildirildiğine göre mahke-
meler ve savcıların yanı sıra savunma avukatlarının tecrübe eksik-
liği nedeniyle, çapraz sorgunun nadiren uygulamaya sokulduğu-
na dair bilgiler almıştır.
84. Komiser ayrıca, sanığa karşı tek kanıtın bir tanığın ifadeleri oldu-
ğu durumlar hariç, tanıklar ve bilirkişilerin duruşmalarda hazır
bulunmamasının mümkün olduğunun farkındadır. Bu durum
tanıklıkların mahkemede okunmasına yol açmakta ve bu da sa-
vunmanın olaylara itiraz etme ve çapraz sorgu yapma kapasite-
sini azaltmaktadır. Bu bağlamda Komiser, Türk mahkemelerinin
zaman zaman kendi takdirlerinde olması gereken hukuki konular
dahil, bilirkişilere fazlasıyla bel bağladıkları yolundaki iddialar-
dan endişe duymaktadır.
85. “Gizli tanık”lık, diğer bir deyişle korunmaları amacıyla kimlikle-
ri gizli tutulan tanıkların ifadelerinin kullanımı da bir sorun ola-
rak Komiserin dikkatine sunulmuştur. Komiser, AİHM’in, isti-
nabe yoluyla dinlenen tanıkların ifadelerine dayanılarak verilen
hapis cezaları nedeniyle Türkiye’nin ihlalini saptadığı davaları
hatırlatır.
61
86. Türk hukuk sisteminin, tanık koruma programları (tanık koruma
çok kısıtlanmıştır ve az sayıda suçla sınırlıdır) konusunda da ek-
61
Özellikle, bak.
Hulki Güneş -Türkiye,
19 Haziran 2006 tarihli karar, karar halen Ba-
kanlar Komitesi’nin önünde geliştirilmiş gözetim altındadır.