108 / 521
TBB Dergisi 2012 (99)
Ayşegül KÖKKILINÇ ERALTUĞ
107
lararası Çalışma Örgütü üyesi olarak temel uluslararası çalışma sözleş-
melerini
136
onayladıkları, sağlıklı çalışma koşullarının, kaliteli işlerin,
sosyal diyaloğun ve çalışanların refahının sağlanmasına yönelik tüm
tavsiye kararlarını benimsedikleri beyan edilmektedir. Taraflar, İnsan
Hakları Evrensel Bildirisi, Uluslararası Kişisel ve Siyasal Haklar Söz-
leşmesi, Uluslararası Ekonomik, Sosyal, Kültürel Haklar Sözleşmesi
ile insan haklarıyla ilgili diğer uluslararası andlaşma, sözleşme, bildiri
ve protokolleri kabul ettiklerini ifade etmekte, demokrasi ve hukukun
üstünlüğü ilkesine bağlı kalmayı; kişisel ve siyasal haklara saygı gös-
termeyi taahhüt etmektedirler.
A) İlkeler
(i) Ayrımcılığın kaldırılması
Tüm işçiler, yürürlükteki hukuk kurallarına uygun olarak, ırk, ulu-
sal köken, renk, cinsiyet, cinsel yönelim, yaş, inanç, siyasi görüş, sen-
dika, ideoloji, ekonomik ve ailevi durum ve sosyal koşullar sebebiyle
ayırım ya da dışlanmaya maruz kalmaksızın, eşit haklara sahip olma,
eşit davranma ve fırsat eşitliği bakımından güvence altındadır. Taraf
makla kabul etmişler; örgütün genel hedeflerine ulaşmak için kaynakları imkân
verdiği ölçüde ve özel koşullarına uygun biçimde çalışma yükümlülüğünü üst-
lenmişlerdir. (m.1/a) Bu ilke ve haklar, örgüt içinde ve dışında temel kabul edi-
len uluslararası çalışma sözleşmelerinde, belirli hak ve yükümlülükler biçimin-
de ifade edilmekte ve geliştirilmektedir. (m.1/b) UÇÖ üyesi ülkeler, söz konusu
sözleşmeleri onaylamamış olsalar dahi, örgütün üyesi olmakla, bu sözleşmelerle
düzenlenen ve bu bildirgede sayılan temel haklara ilişkin ilkelere, iyi niyetle ve
UÇÖ Statüsünün gereği olarak saygı göstermek, bu ilkeleri geliştirmek ve gerçek-
leştirmekle yükümlüdürler. (m.2) Bildirgede sayma yoluyla belirtilen temel hak-
lara ilişkin ilkeler, sendika özgürlüğü ve toplu pazarlık hakkının etkin biçimde
tanınması (m.2/a); zorla ya da zorunlu çalıştırmanın tüm biçimlerinin ortadan
kaldırılması(m.2/b); çocuk işçiliğine etkin biçimde son verilmesi (m.2/c); ve istih-
damda ve meslekte ayrımcılığın ortadan kaldırılmasıdır. (m.2/d)
136
Uluslararası Çalışma Örgütü Yönetim Kurulunun 1995 yılında aldığı bir kararla,
Sendika Özgürlüğü ve Örgütlenme Hakkının Korunmasına İlişkin 87 Sayılı Söz-
leşme (1948), Örgütlenme ve Toplu Pazarlık İlkelerinin Uygulanması Hakkında 98
Sayılı Sözleşme (1949), Zorla veya Zorunlu Çalıştırma Hakkında 29 Sayılı Sözleş-
me (1930), Zorla Çalıştırmanın Yasaklanması Hakkında 105 Sayılı Sözleşme(1957),
Kadın ve Erkek İşçiler Arasında Eşit Değerde İş İçin Ücret Eşitliği Hakkında 100
Sayılı Sözleşme (1951), 111 Sayılı Ayırım (İş ve Meslek) Sözleşmesi (1958) ve As-
gari Çalıştırma Yaşı Hakkında 138 Sayılı Sözleşme (1973) temel sözleşme olarak
kabul edilmiştir. Uluslararası Çalışma Konferansı tarafından 1999 yılında kabul
edilen Kötü Şartlarda Çocuk İşçiliğinin Kaldırılmasına ilişkin 182 Sayılı Sözleşme-
nin de ilavesiyle, temel sözleşmelerin sayısı sekize yükselmiştir.