109 / 521
Ulusararası Ticaret Anlaşmalarının Sosyal Hükümleri
108
devletler, eşit davranma ilkesinin güvence altına alınmasını, özellikle
işgücü piyasasında dezavantajlı gruplara yönelik ayrımcılığın kaldırıl-
ması için gerekli önlemlerin alınmasını taahhüt ederler. (m.1)
(ii) Eşitliğin geliştirilmesi
Özel ihtiyaçları olan kişilere değer verilmesi, işgücü piyasasıyla
ve toplumla bütünleşmeleri için ayrımcı muameleye maruz bırakılma-
ması sağlanacaktır. Bu durumdaki kişilerin üretime katılma fırsatına
sahip olmaları için, öğretim, eğitim, mesleki yönlendirme, çalışma
ortamına uyum sağlama, mal ve hizmetlere erişme konusunda etkili
önlemler alınacaktır(m.2). Ulusal düzeyde, iş hukuku mevzuat ve uy-
gulamalarında kadınlar ve erkekler için eşit davranma ve fırsat eşitliği
ilkesi güvence altına alınacaktır(m.3).
(iii) Göçmen işçiler ve yurt dışında çalışan işçiler
Göçmen işçiler, bulundukları ülkede, uyrukluğu dikkate alınmak-
sızın vatandaşlarla aynı çalışma koşullarında, aynı haklardan yararla-
nacaklardır. Anlaşma’ya taraf devletler emeğin bölge sınırları içerisin-
de dolaşımıyla ilgili ortak standartlar ve yöntemler oluşturulmasını,
istihdam, çalışma ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi için gerekli ön-
lemlerin alınmasını yüklenirler. (m.4)
(iv) Zorla ve zorunlu çalıştırmanın kaldırılması
Herkes, ulusal mevzuat çerçevesinde, işini serbestçe seçme, bir iş
ya da meslek sahibi olma hakkına sahiptir. Taraf devletler, bir kimse-
nin ceza tehdidi altında, isteği olmadan, zorla gördürülen iş ve hizmet-
leri ortadan kaldırmayı, ayrıca zorla ya da zorunlu çalıştırmaya izin
verilmemesi ya da müsamaha gösterilmemesi için gerekli önlemleri
almayı yüklenirler. Siyasi bir zorlama veya eğitim tedbiri olarak ya da
bir kimsenin bir siyasi düşünceye sahip olan, bu düşüncesini beyan
eden ya da siyasal, sosyal ve ekonomik düzene muhalif görüşlerini
açıklayan bir kimseye ceza olarak, emeği ekonomik kalkınma ama-
cıyla kullanma yöntemi olarak, bir iş disiplini ya da greve katılmanın
cezası olarak ve ırk, din, sosyal ve ulusal kökene dayalı ayrım vasıtası
olarak, zorla ve zorunlu çalıştırma men edilecektir. (m.5)