111 / 521
Ulusararası Ticaret Anlaşmalarının Sosyal Hükümleri
110
(viii) Toplu pazarlık, grev, uyuşmazlıkların çözümlenmesi
İşçi temsilcileri ve işçi sendikalarıyla, işverenler ve işveren kuru-
luşları, ulusal mevzuat ve uygulamalar çerçevesinde çalışma koşulla-
rının düzenlenmesi amacıyla toplu görüşme ve toplu sözleşme hakkı-
na sahiptirler. (m.10)
İşçilere ve sendikalarına grev hakkı tanınmalı, grev hakkının dü-
zenlenmesine ya da iş uyuşmazlıklarının önlenmesine ya da çözüm-
lenmesine ilişkin yöntemler, bu hakkın amacına uygun olarak kulla-
nılmasını engellememelidir. (m.11) Taraf devletler, bireysel ve toplu
iş uyuşmazlıkların önlenmesine ilişkin düzenlemelerin yapılmasını ve
objektif yöntemlerin kullanılmasını teşvik etmeyi ve geliştirmeyi yük-
lenirler. (m.12)
(ix) Sosyal diyalog
Taraf devletler, bölgede sürdürülebilir bir ekonomik kalkınmanın
ve sosyal adaletin sağlanmasına elverişli koşulların sosyal mutabakat-
la oluşturulması ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi için, hükümetler
ile işçi ve işverenler arasında etkin danışma mekanizmaları kurmak
suretiyle, ulusal ve bölgesel düzeyde sosyal diyaloğu teşvik edecek-
lerdir. (m.13)
(x) İstihdamın arttırılması, işsizlerin korunması
Sosyal ve bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi ve yaşam standartla-
rının yükseltilmesi için taraf devletlerce ekonomik büyümenin teşvik
edilmesi, bölgesel ve iç piyasaların genişletilmesi, istihdam yaratılma-
sına ve arttırılmasına yönelik etkin politikaların geliştirilmesi taahhüt
edilmiştir. (m.14) Taraf devletler bu çerçevede, ulusal mevzuat ve
koşullar dâhilinde, işsizliğe karşı koruyucu mekanizmaları kurmak,
sürdürmek ve geliştirmek, istekleri dışında işsizlikten etkilenenlerin
haklarını güvence altına almak, aynı zamanda işe yerleştirmelerini ko-
laylaştırmak üzere eğitim programlarına erişmelerini sağlamakla yü-
kümlüdürler. (m.15)
(xi) İnsan kaynaklarının eğitimi ve geliştirilmesi
İşçiler mesleki eğitim ve rehberlik alma ve vasıflarını geliştirme
haklarına sahiptirler. Taraf devletler, işçilerin üretime katılmak için