TBB Dergisi 99. Sayı

170 / 521

TBB Dergisi 2012 (99) Faruk Y. TURİNAY 169
nı anayasa vasıtasıyla (through the Constitution) kullanır. Öyle ki, halk,
kendisini, adaletsizce icra edilen hükmetme gücünden, kendini temsil
edecek görevlileri belli aralıklarla tekrarlanan seçimlerle seçmek sure-
tiyle korur8. Bir anayasa, halkın bizatihi kendisinin yürürlüğe koydu-
ğu, devleti9 yaratan üstün veya temel kanundur. Anayasanın amacı,
hükümet/devlet düzeninin çerçevesini ya da ana hatlarını resmetmek
ve bu çerçevenin içinde yer alan, devletin muhtelif erklerinin güç ve
işlevlerini ayrıntılandırmaktır. Yazar, yumuşak / katı, yazılı / yazısız
anayasalar gibi alışıldık kavramlaştırmalara yer vermekle birlikte, “bir
anayasanın kanunlardan nasıl ayırt edileceğini ilk akla gelen “değiştirilme
usulü” farklılığına değil, onu ihdas eden organın farklılığına dayandırmak”
gibi ilginç bir yaklaşım tarzını kullanmaktadır. Bu son görüş bağla-
mında, yazara göre, kanunlar, halkın temsilcileri tarafından ihdas edil-
mekteyken; anayasa bizzat halk tarafından doğrudan koyulan kuralla-
rı ifade eder. Anayasa, diğer tüm mevzuatın kaynağını aldığı, devletin
esas kanunudur10. Parayno’nun vurgusunun bağlayıcılık olduğu apa-
çık göründüğüne göre, anayasayı hukuki bir kavram olarak ele aldığı
söylenebilecektir.
Yönetilenlerin rızası ve meşruiyet konularında anayasa daha bir
hukuki kimliğe bürünür. Barnett’a göre, anayasal meşruiyet fikrinin
en ortak düzenleme mevzusunun yönetilenlerin rızası oluşu aslında
yanlıştır11. Çünkü bu, hiçbir anayasada sağlanmamıştır! Söz konusu
ulaşılamaz ideal sınırlar dâhilinde anayasayı ele alma, anayasa met-
ninin anlamının yerine geçer ve meşruiyetini baltalamış olur. Bu ne-
tice çelişkilidir. Zira oy hakkının büyük çapta genişlemesine rağmen,
“yönetilenlerin rızası” tarafından meşrulaştırılabilmiş hiçbir gelişmiş ve
yeni anayasa yorumlanışı yoktur12. Diğer yandan, hukukun pek çok
8 Ma. Elena K. Parayno, The Concept of Constitution, Scribd elektronik yazılı kay-
nak web sitesi, ,
erişim tarihi: 22.9.2011
9 Yazar, İngilizce yayın yapan pek çok başka yazarın yaptığı gibi, government
sözcüğünü günümüz Türkçesindeki hükümet’ten ziyade ‘devlet’ sözcüğüne yakın
bir anlamda kullanmaktadır.
10 Ma. Elena K. Parayno, op.cit., The Concept of Constitution, Scribd elektronik
yazılı kaynak web sitesi,
Constitution, erişim tarihi: 22.9.2011
11 Randy E. Barnett, Restoring The Lost Constitution: The Presumption of Liberty,
Princeton University Press, 2004, New Jersey, s.3
12 Barnett, op.cit., Restoring The Lost Constitution: The Presumption of Liberty, s.3