255 / 521
254
miştir.
Buna göre eşler, yasanın yürürlüğe girmesinden itibaren
bir yıl
içinde başvurarak yasanın tanıdığı haklardan yararlanmak isteyebilirler.
Alman hukukunda yaşanan bu süreç, kadının toplumsal yaşam
içinde giderek daha fazla yer almasıyla birlikte ortaya çıkan ihtiyacı-
na ve yaşadığı kimlik sorununa çözüm getirmede kanun koyucunun
duyarlılığını göstermektedir. Alman hukukunda “kadının soyadı” ile
ilgili olarak gördüğümüz bu gelişme, kadına ve kadının kimliğine ve-
rilen önem konusunda tutarlı ve kararlı bir kamu politikasının varlığı
ve hukuk kurallarının günün ihtiyaçlarına uygun olarak nasıl değişti-
rilmesi gerektiği konusunda da, dikkatle izlenmesinde yarar olan bir
örnek oluşturmaktadır.
III. Türk Hukukunda Kadının Soyadı
1926 tarihli yasada olduğu gibi 2001 tarihli yeni Medeni Kanun’a
göre de kadın, doğumla aldığı soyadını evlenince terk etmek ve ko-
casının soyadını almak zorundadır. Daha sonra medeni halindeki her
değişiklikte, boşandığında ve yeniden evlendiğinde kadın, soyadını
her defa değiştirmesi gerekmektedir. Hatta evlilik devam ederken, ko-
canın evlat edinilmesi ile veya haklı nedenle soyadının değiştirmesi
halinde, kocaya bağlı olarak kadının da soyadı değişmektedir. Kadının
evlendiğinde veya boşandığında soyadını değiştirmek zorunda olması
(Medeni Kanun 187. ve 173. md) kadının kimliğini, pasaportunu, ban-
ka hesaplarını, kredi kartını, sürücü belgesini ve birçok benzer resmi
veya özel belgeyi yeniden çıkarmasını gerektirmektedir. Evlenince zo-
runlu olarak soyadını terk eden kadın boşanınca bu defa da “boşandığı
kocasının soyadını kullanmakta menfaati bulunduğunu ve bunun ko-
caya bir zarar vermeyeceğini” ispatlamak, aksi halde önceki soyadına
dönmek ve bütün bu belgeleri yeniden düzenletmek zorunda kalmak-
tadır. Medeni halindeki değişikliğe bağlı olarak soyadını değiştirmek
zorunda kalmaları kadınları mağdur etmekte “kimlik sorunu” yaşa-
malarına yol açmaktadır. Özellikle yabancı ile evli kadınların, pasa-
port başta olmak üzere resmi belgelerde soyadı açısından yaşadıkları
sorunlar göz ardı edilemeyecek derecede mağduriyete yol açmaktadır.
Erkek ise doğduğu gün aldığı soyadını kural olarak yaşamı bo-
yunca taşıma hakkına sahiptir. Soyadını ancak evlat edinilmesi ve hak-
lı nedenle soyadını değiştirme talebinin kabul edilerek karara bağlan-
ması durumlarında değiştirir.