260 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
İsmet YURTERİ
259
yerinde iki nüsha düzenlenerek tarihlenir, bulunursa nezdinde yok-
lama yapılana veya yetkili adamına
11
imza ettirilir; bunlar bulunmaz
veya imzadan çekinirlerse keyfiyet (durum) fişe yazılır
12
ve yoklama
fişi polis, jandarma, muhtar
13
ve ihtiyar meclisi üyelerinden birine
imzalatılır
14
. Yoklama fişlerinin birinci nüshası yoklaması yapılan
şahıs veya yetkili adamına bırakılır. Bunlar bulunmazsa bilinen ad-
resine 7 gün içinde posta ile gönderilir
15
.
Bireysel yoklama
; vergilen-
dirme ile ilgili olarak yükümlü veya sorumluların vergi idaresinin
bilgisi dışında bırakılan maddi olayları, yükümlülük ve sorumluluk-
la ilgili bulguların yoklama yetkisine sahip memurlarca yükümlü,
sorumlu veya yetkilisi ile birlikte yoklama fişi ismi verilen tutanağa
Mükellefini Denetleme Araçları
”, Vergi Hukuku Örneğinde Hukuka Uygun ve Et-
kin Kamu Denetimi Sempozyum Kitabı, İstanbul 2010, s. 305)
11
Yetkili Adam: Nezdinde yoklama yapılan kimsenin faaliyetini yürüten kişidir. Bu
kişi nezdinde yoklama yapılanın eşi, çocuğu, personeli veya vekili olabilir. (TE-
CİM s. 103 vd.); Ancak bir Danıştay kararında;
“Mükellefin kardeşinin verdiği bilgiler
ışığında düzenlenen yoklama fişine itibar edilmesinde ve bu fiş esas alınarak yapılan tar-
hiyatta isabet yoktur”
, D4D, T: 15.11.1996, E: 1995/4343, K: 1996/4235 Sayılı Kararı
(KIZILOT, C.4, s. 909)
12
“
Yoklama fişinde, şirket yetkilisi olarak belirtilen kişinin kim olduğun ve imzadan niçin
imtina ettiğinin belirtilmesi gerekir
”, D9D, T: 09.03.1999, E: 1998/495, K: 1999/976
Sayılı Kararı (KIZILOT Şükrü, Vergi Uyuşmazlıklarıyla İlgili Danıştay Kararları
ve Özelgeler (Müktezalar), Ankara 2000, C.5, s. 803)
13
“
Yoklama fişinin muhtara imzalatılmasıyla şekil şartı yerine getirilmiş ise de tutanağı
imzalayan muhtarın olay yerinde hazır bulunduğuna ilişkin herhangi bir tespite yer veril-
mediği gibi, ayrıca imzadan imtina eden kişinin kimliğinin açıkça belirlenmemesi karşısın-
da 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’ nun 131. maddesinde öngörülen unsurları taşımayan
tutanak esas alınarak kesilen özel usulsüzlük cezasında ve bu cezaya karşı açılan davanın
reddi yolunda verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir
”, D4D, T: 14.01.1999, E:
1998/4026, K: 1999/36 Sayılı Kararı (KIZILOT, C.5, s. 802)
14
“
Nezdinde yoklama yapılan tarafın imzadan imtina edilen yoklama tutanağının, polis,
jandarma, muhtar ve ihtiyar heyeti üyelerinden biri imzalamadıkça, bağlayıcı olmayaca-
ğı…
”, D9D, T: 10.03.1993, E: 1992/3334, K: 1993/1106 Sayılı Kararı (KIZILOT Şük-
rü, Vergi Uyuşmazlıklarıyla İlgili Danıştay Kararları ve Özelgeler (Müktezalar),
Ankara 1996, C. 3 s. 902 )
15
Danıştay 4. Daire 1979/1412 Esas ve 1979/2871 Sayılı Kararı ile de; “
Yoklama sonu-
cuna göre karar ve işlem için yoklamanın vergi kanunlarında belirtilen şartlara uygun ol-
ması gerektiği
” (ERDAĞ Nevzat, Vergi İdaremiz ve Denetim Müessesesi El Kitabı,
İstanbul 2006, s. 83); Aynı zamanda, “
Mükellefin gıyabında düzenlenen ve mükellefin
ya da yetkili adamının ifade ve imzasını taşımayan yoklama fişinin, mükellefin bilinen
adresine 7 gün içinde gönderilmesi gerekirken gönderilmemesi halinde, bu fişe dayanılarak
re’ sen takdire gidilmez
”, (D7D, T: 12.10.1995, E: 1993/5450, K: 1995/3838), (KIZI-
LOT, C.3, s. 903) diyerek bu fişin gönderilmesinin önemine riayet eden Danıştay
kararları da mevcuttur.