313 / 477
Medeni Usul Hukuku Açısından Türk Hukukunda Avukatın Bilgi ve Delil Toplama Yetkisi
312
şeklinde tespit edebilmekte olup buna adliyeye intikal etmiş özel hu-
kuka ilişkin konular da dahildir
95
. Nitekim, noter tespitleri yargısal iş-
lem niteliğinde olmaksızın aksi sabit olana dek doğru kabul edilen ve
mahkemelerce de delil olarak değerlendirmeye esas alınabilecek resmi
işlem olarak kabul edilmektedir
96
.
Yazılı şahit beyanının diğer bir şekli olan mahkemedışı yeminli şa-
hit beyanı (affidavit) formunda yazılı şahit beyanı tespiti hukukumuz-
da halihazırda mümkün değildir. Zira, şahide yemin verdirme yetkisi
mevzuatta açıkça tanımlanan kişi ve mercilerin yetkisinde olup hakim,
savcı ve adalet müfettişleriyle sınırlıdır (CMK,m. 54/2; HMK, m. 258/3;
HSK, m.101). Burada, uygun bir çözüm sağlayabilecek olan noterlerin
yemin verdirme yetkisi, halihazırda, düzenleme şeklinde tanzim olu-
nan bir hukuki işleme şahit sıfatıyla katılanlarla sınırlıdır (NK, m.75).
4- TBB Av.K m.35/B İlave Hüküm Önerisi Çerçevesinde Avukatın Yazılı
Şahit Beyanı Temininin Delil İkamesindeki İşlevi ve İlgili Mevzuatta Reviz-
yon Gereği
Yazılı şahit beyanı formları özellikle ticari davalarda uyuşmazlı-
ğın esası bakımından üzerindeki anlaşmazlığın nispi önemde olduğu
vakıalara ilişkin meselelerin ispatında kullanılabilir
97
. Bundan başka,
genel olarak hakimin şahidi dinlemesi cihetine gidilmeden önce onun
verebileceği delilin elverişliliğinin belirlenmesiyle çağırılması bakı-
mından da kullanılmasının yanı sıra, usule ilişkin meselelerin ispatı
bakımından da yazılı şahit beyanından yararlanılabilir. Bu açıdan,
95
M.ERTANHAN, Medeni YargılamaHukukunda Tanık ve Tanıklık, Seçkin Yayıne-
vi, Ankara 2005, s.162; A.BAŞÖZEN,
“Noter Tespitlerinin Delil Değeri”
, E-Akademi,
Temmuz 2007, kenar no 25 ve dn.7; S.TANRIVER,
“Noterlik kurumuna Yeni Bir
Vizyon Kazandırılmasına Yönelik Bazı Düşünceler”,
S.Üstündağ Armağanı, Adalet
Yayınevi, Ankara 2009, ss.465-483, s.476, 478
(“Noterlik kurumu”).
Adliyeye intikal
etmemiş olan ve hukuki konularla sınırlı olduğu yönündeki uygulama hakkında
bkz. agy, dn.14 Noterler Birliği ve Adalet Bakanlığı Genelgeleri.
96
Bkz. Noterlik K. m.61 Hükümet Gerekçesi (TBMM, Tutanak Dergisi, Y.1971, C.18,
s.6); NB, 20.05.1975/24 S.Genelge; YHGK, 14.03.1990, 2-31/169 (Başözen, kenar
no, 40 ve dn.29); TANRIVER,
”Noterlik kurumu”
, s.476, 477.HMK’da da Noterlerin
vakıalar bakımından tespit yetkilerinin saklı olduğu tasrih olunmuştur (m.401).
97
Bu şekilde, bkz. ALI/UNIDROIT ,
“Ulusötesi Medeni Usul İlke ve Kuralları”,
R.23.4
“Gerekçesi”
(Resmi Yorumu). İsviçre Hukukunda da hakim şahidin şekli bir sorgu-
sunu gerekli görmüyorsa onun yazılı beyanını isteyebilir( sZPO, art.190/2).