315 / 477
Medeni Usul Hukuku Açısından Türk Hukukunda Avukatın Bilgi ve Delil Toplama Yetkisi
314
SONUÇ
Gerek Av.K m.2/III prosedürü ve gerek TBB Av.K ilave 35/B
hükmü formülasyonunda, avukatın delil toplaması yetkisinin Usul
Kanunları değil Av.K kapsamında ele alınması ve sözkonusu yetki
tanımlamasında avukatın derdest davada delil toplama faaliyetinin
delil listesinin mahkemece onaylanması şartına bağlanması, belirtilen
yargılama sistemi gereklerinin dikkate alındığını göstermektedir. Bu
şekilde, Av.K m.2/III prosedürünün avukata belgesel delil temin im-
kanı sağlaması karşısında, zaten sınırlı olarak mevcut olan ve Av.K
m.35/B ilave hüküm önerisinin yasalaşması halinde avukatın yazılı
beyan formunda delil toplamasının imkan dahiline girecek olmasıy-
la
“sözlü deliller”
bakımından da sözkonusu edilebilecek olan surette,
hukukumuzda avukatın delil toplama yetkisine sahip olduğu kabul
etmek ve bundan endişe etmemek gerekir.
Avukata bu şekilde genel bir delil toplama yetkisi verilmek sure-
tiyle, tarafların ispat hakkının etkinliği sağlanmış olacak ve bu sırada
hakimin tahkikat yetkisinin parçası olarak deliller üzerindeki hakimi-
yeti de gözetilmiş olacaktır. Böylece, avukatın delil toplama yetkisiyle,
hem taraflardan birinin veya ikisinin de hakimiyet alanlarında bulun-
mayan fakat varlığı bilinen deliller erkenden ortaya çıkartılabilecek,
hem de toplanmasına karar verilen ispat araçları daha kısa sürede yar-
gılamaya getirtilebilecektir. Bu açıdan, hukukumuzda avukatın delil
toplama yetkisi, taraflarla hakimin delillere tam ve zamanında erişi-
mini sağlamak üzere, mahkeme yönetim ve denetiminde avukatların
“çabası”
ndan yararlanılmasını ifade etmektedir.
Kanımızca, iddia veya savunmanın baştan yeterince temellendiril-
miş şekilde formülasyonunu engelleyen ve delil gösterme veya ispat
külfetleri zafiyetiyle bazı haklı davaların ikamesini zorlaştıran -hatta
caydıran- taraflar arasında bilgi eşitsizliği bulunan yeni uyuşmazlık
alanlarının ortaya çıkması ve yine yargılamada kamusal zaman ve
masraf kaynaklarının verimli kullanımı teşvik etme zorunluluğu yö-
nündeki gelişmeler karşısında, avukatın delil toplama yetkisi hukuk
sistemimizde de kurumsallaşma potansiyeline sahiptir.