68 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Mine KAYA
67
Aydınlatma yükümlülüğü bir hukuki işlem olmadığından her tür-
lü delille ispatlanabilir.
86
Organ ve doku nakli ve rahim tahliyesi gibi
bazı özel müdahalelerde, rızanın ispatına ilişkin
“izin belgesi”
gibi ya-
zılı belge alınması gerekirse de, bu aydınlatma yükümlülüğünün de
yazılı olarak yapılması zorunluluğunu ifade etmez. Ancak bu rıza bel-
gelerinde genellikle aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirildiğine
ilişkin ifadeler de yer almaktadır. Bu yazılı belgelerin, aydınlatma yü-
kümlülüğünün ispatında güçlü birer delil olduğu inkar edilemez. Yine
de burada ölçü, somut müdahale ve hasta olmalıdır. Çünkü, bu yazılı
belgelerde bazen aydınlatmaya ilişkin çok genel ve yüzeysel bilgilere
yer verilip aydınlatma yükümlülüğü tam olarak yerine getirilemediği
gibi, bazen de fazla detaylı ve teknik terimlerle aydınlatma yapılarak
hastanın anlayamayacağı biçimde ifadelere yer verilebilmektedir.
87
Kanaatimizce yazılı belge dahi olsa, aydınlatma yükümlülüğünün ye-
rine getirilip getirilmediğinin tayininde müdahalenin özelliği, metinde
yazılı olanların bu müdahaleye uygun aydınlatmayı sağlayıp sağlama-
yacağı, hastanın bu belgeden somut olarak ne anladığı gibi hususların
birlikte irdelenmesi gerekir. Bir müdahalede yazılı rıza belgesi alın-
masının mutad olduğu durumlarda bu belgenin alınmaması veya has-
taca imzalanmamış olması durumunda, hasta aydınlatılmadığını ileri
sürerse, Yargıtay’ın bu durumu hekim aleyhine delil olarak kabul etti-
ği görülmektedir.
88
Yazılı izin belgesinin alınmasına karşın dudak-da-
mak yarığı sorunu olan hasta, estetik ameliyat sonrası görüntüsünün
düzelmemesi nedeniyle hekim aleyhine dava açmış ve birden fazla
müdahalede bulunulacağı konusunda aydınlatma yükümlülüğünün
yerine getirilmediğini ileri sürmüştür. Dava konusu somut olayın ge-
lişimini değerlendiren Yargıtay, aydınlatma yükümlülüğünün yerine
getirildiğine ve hastanın hukuka uygun şekilde rızasının alındığına
karar vermiştir.
89
86
Hakeri, s.134.
87
Ozanoğlu, s.73.
88
Yüzündeki kırışıklıkları gidermek için dolgu malzemesi enjekte ettiren ve fakat bunun
sonrasında yüzünde giderilmesi mümkün olmayan hasar oluşan davacının hekim aleyhine
açtığı davada Yargıtay, davalı hekimin onama belgesi almadığına yönelik savunmasını
da esas alarak, hastasını müdahalenin komplikasyonları konusunda yazılı belge ile
aydınlattığını ispat edemediği kanaatine varmıştır.
13.HD.18.09.2008,4519/10750.
89
Yargıtay 15. HD. 25.02.2011 gün , 589/263 sayılı kararında, “
24.09.2001 tarihli
ve “Ameliyat ve Diğer Müdahaleler için Muvafakatname” başlıklı ve davacı tarafından
imzalanan belge kapsamı incelendiğinde; doğuştan rahatsız ve daha önce üç aylıkken